Category : Berriak home

Gaur, Bilboko BAT – B Accelerator Towerrean egin da “5G Euskadi” proiektuari amaiera emateko ekitaldia. Proiektuaren azken hiru urteetan, 5G sare esperimental bat zabaldu  da Euskal Herriko hiru parke teknologikoetan (Miramon, Zamudio eta Miñao) eta Abadiñoko herrian. Euskadin garatu den lehen 5G proiektu pilotua da, eta bere helburua zen Euskal Herriko enpresa eta zentro teknologiko nagusien berrikuntza eta eraldaketa industriala bultzatzea. Proiektuan 13 agentek parte hartu dute eta 9 erabilera kasu inplementatu dira. Kasu horietako hirutan Dbusek hartu du parte.

Ekitaldian, proiektuan parte hartu duten erakunde guztietako ordezkariak bildu dira, eta inplementatu dituzten erabilera kasuak azaldu dituzte. Ekitaldian egon dira, halaber, Eusko Jaurlaritzako Teknologia, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko sailburu Estibaliz Hernaez eta  Gai Ekonomikoen eta Eraldaketa Digitalaren Ministerioaren menpeko Red.es erakundeko Zerbitzu Publiko Digitalen zuzendari Francisco Javier Garcia Viera.

Ekitaldian, Javier Vallejok, Dbuseko zuzendari laguntzaileak, 28-Amara-Ospitaleak linean, Euskadin erabiltzaile gehien erregistratzen dituen hiri autobuseko linean, autobusetan ezarritako 5G teknologia aurkeztu du. Zehazki, autobus barruan doazen erabiltzaileei eskaintzen zaien wifi konexioa hobetzeko zein autobusetako bideozaintza sistema hobetzeko erabili da teknologia hori.

Dbus izan da estatuan bere hiri autobusetan 5G konexioa ezarri duen lehen mugikortasun operadorea. Garapena bi fasetan egin da: lehenik, URSALINK UR75 routerra instalatu da, eta, bigarrenik, ekipamendua ezarri da, autobusetan ontziratutako ekipoetan zein neurketa ekipoetan hardware eta software egokitzapenak eginda. Azkenik, 5G ekipamendu hori Donostiako hiri sareko 10 autobusetan instalatu da.

Proiektuaren esparruan egindako garapen hau Konpainiaren izaera berritzailearen erakusgarri argia da, eta, hain zuzen ere, Transport Ticketing Global sarietan munduko enpresa berritzaileenetakotzat aitortua izan da. 

Horrez gain, proiektuaren barruan, Dbus definitzen aritu da 5G sarea autobusaren barne aldagaien monitorizazioan aplikatzeko betekizunak, matxura izan dezaketen elementu kritikoak, hala nola motorra, abiadura kaxa edo direkzioa, nola dauden identifikatu ahal izateko, ibilgailuaren mantentze planak optimizatzeko eta geldialdi denborak minimizatzeko.

5G Euskadi proiektua

5G sareek etorkizunean izango dute garapenaz eta teknologia hori mugikortasunaren, energiaren, industriaren eta zibersegurtasunaren eremuetan aplikatuz lurraldearen garapen sozialerako eta ekonomikorako izango duten garrantziaz gogoeta egin ondoren jaio da “5G Euskadi” proiektua. Ekonomia eta Enpresa Ministerioaren mendekoa den Red.es erakunde publikoak deituriko programaren zati bat da. 

Dbusekin batera, proiektuan bazkide hauek parte hartu dute: Euskaltel, R, Orange, MásMóvil, ZTE, Gestamp, Ikusi (Velatia Taldea), CAF, Datik (Irizar Taldea), CEIT eta Vicomtech. Enpresa horiek, gainera, Iberdrola, Basque Security Center (Eusko Jaurlaritza), Tecnalia eta Euskal Herriko Unibertsitatearekin lankidetza hitzarmenak ezarri dituzte. Proiektuak, halaber, erakunde hauen babesa izan du: Eusko Jaurlaritza (Ekonomiaren Garapeneko eta Azpiegituretako Saila), Donostia-San Sebastiango Udala, Gipuzkoako Aldundia, Bizkaiko Aldundia, Arabako Aldundia, Zamudioko Udala eta Abadiñoko Udala.

Proiektuak 7,1 milioi euroko aurrekontua zen guztira. Aurrekontu horretatik, Dbusi 338.316€-ko aurrekontua dagokio, eta Ekonomia eta Enpresa Ministerioak eta Eskualde Garapenerako Europako Fondoak (FEDER) elkarrekin finantzatu dute, Espainiako Eskualde askotako Programa Operatiboaren kontura (POPE).

DTK-k 2022ko ekitaldiari dagozkion urteko kontuak eta Erantzukizun Sozial Korporatiboari (ESK) buruzko Memoria aurkeztu ditu Administrazio Kontseiluan. Memoria jada eskuragarri dago esteka honetan: 2022. urteko memoria.

2022aren ezaugarri bereizgarria izan da eskaria nabarmen suspertu dela, kudeaketa efizienteari eta COVID-19ak eragindako pandemiaren inpaktua pixkanaka gutxitzeari esker. Donostia da hiri garraio publikoaren eskaria azkarren berreskuratzen ari den hirietako bat, eta oraindik ere operadore liderra da hirian. DTKn 2022an kontabilizatutako bidaien kopurua, Dbuseko eta Dbiziko zerbitzuak barne, 26.291.471 bidaiakoa izan da, eta 2021ean 22.754.371 bidaiakoa izan zen.

Konpainia osatzen duten pertsona guztien ahaleginari esker, eta Udalari esker, akziodun den heinean, eta baita egunero-egunero garraio publikoaren alde egiten duten erabiltzaileei eta garraio publikoaren bilakaeraren oinarri diren aurrerapen teknologiko handiei esker ere, gaur egun Konpainia hiri garraioko enpresa eraginkor eta aurreratuetako bat da Europan. Azpimarratzekoa da Dbus dela duela gutxi Transport Ticketing sarian, Garraio Enpresa Berritzaileenaren kategorian, finalista aukeratu dituzten zazpi enpresetako bat. Garraio publikoko ordainketa sistemak aitortzeko nazioartean ematen den ospe handiko saria da.

Informazio gehiago (pdf-a)

Bihar, martxoak 8, Emakumeen Nazioarteko Eguna  da eta Dbusek, egunarekin bat egiten duela adierazteko, egunaren kartela jarri du Donostiako autobusetan. 

Ildo horretan, Dbusek Emakunderen aitortza jaso du Emakumeen eta Gizonen arteko Berdintasunaren aldeko Erakunde Laguntzailearen bereizgarria jasoz, emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean aurrera egiteko hartu duen konpromisoa eta egin duen lanagatik eta eremu soziolaboralean ekimen berriak bultzatzeagatik.

Dbusek bat egingo du, otsailak 28, ospatzen den Gaixotasun Arraroen Munduko Egunarekin. Horregatik, Donostiako hiriko autobus guztiek informazio kartel bat eramango dute bihar, gaixotasun arraroak dituzten pertsonek egunero bizi dituzten errealitateak ahalik eta gehien zabaltzeko eta erakusteko, eta kontzientzia soziala areagotzeko egingo diren jarduerak bultzatzeko.

2022ko urtean Dbusen autobusetan zenbatutako bidaia kopurua 25.503.508 izan da, eta 2021ean, berriz, 22.266.087 izan ziren. Bidaia kopuruan egondako 3.237.421 bidaiako igoera horrek esan nahi du %14,54 handitu dela.

Analisia lineaz linea

Lineei dagokienez, 2022an gehien erabili den linea 28-Amara-Ospitaleak izan da, eta horren atzetik 13-Altza eta 5-Benta Berri lineak. Bidaiarien Garraio Publikoari buruzko UNE-EN 13816 arauaren arabera AENORen kalitate ziurtagiria duten hiru lineak dira, eta ziurtagiri horrekin linea horien zerbitzuaren kalitatea egiaztatzen da.

Era berean, 2019ko eskaria gainditu duten autobus lineak izan dira 19-Aiete-Bera Bera (%119,50), 33-Larratxo-Intxaurrondo-Berio (%100,42), 35-Antigua-Aiete-Ospitaleak (%106,83) eta 46-SanAntonio-Morlans (%117,95), nagusiki 19, 33 eta 35 lineetan egin diren maiztasunen hobekuntzengatik eta 46 linean egin den ibilbide aldaketagatik, denak 2021ean egin zirelarik.

Eskaria nabarmen (%90 baino gehiago) berreskuratu duten beste linea batzuk izan dira 17-Gros-Amara-Miramon, 24-Altza-Gros-Antigua, 26-Amara-Erriberak-Martutene, 31-Intxaurrondo-Ospitaleak-Altza, 41-Gros-Egia-Martutene, 45-RENFE-Bus geltokiak-Antigua-Aiete eta TB6-Ulia.

Bidaien analisia

Lehenik eta behin, 2022 urte osoa hartuta, azaroan erabili da gehien autobusa, 2.302.956 bidaiarekin.

Bigarrenik, abenduaren 21ean (San Tomas) erabili da gehien autobusa, 111.926 bidaiarekin, eta, egun horren atzetik, azaroaren 3an eta abenduaren 16an izan dira autobusa gehien erabili deneko egunak, 97.805 eta 95.768 bidaiekin, hurrenez hurren.

Zentzu horretan, 2022an, lanegunetan 81.070 bidaia egin dira autobusean batez beste, hau da, 2021ean baino %13,35 gehiago.

Larunbatei dagokienez, 59.464 bidaia egin dira batez beste autobusez, 2021eko datuekin alderatuta %18,60 bidaia gehiago. Jaiegunetan, 36.169 bidaia egin dira batez beste. Horrek esan nahi du 2021ean baino %23,70 bidaia gehiago. Bi kasuetan eskariaren %82,75 eta %84,89 berreskuratu da, hurrenez hurren, 2019koarekin alderatuta.

Horrez gain, 2022an erregistratutako bidaien %92,40 garraio txartelak erabiliz egin dira (Lurraldebus, MUGI, SS-Card eta BAT / BARIK). Bidaien %7,60 baino ez dira egin garraio txartela erabili gabe, eta 2019an %8,32 izan ziren. 2022an, garraio txartela erabili gabe egindako bidaien %62 eskudirutan ordainduz egin dira eta %38 EMV bidez ordainduz.

Dbus da Transport Ticketing Global sarian, Garraio Enpresa Berritzaileenaren kategorian, finalista geratu diren zazpi garraio enpresetako bat. Garraio publikoko ordainketa sistemak aitortzeko nazioartean ematen den ospe handiko saria da. Garraioa jasangarriagoa eta eraginkorragoa izan dadin berrikuntzak egitearen alde bikain ari diren garraio publikoko operadoreen lana azpimarratzen du sariak.

Ezarri dituen jarduera ugariri esker aukeratu dute Dbus. Jarduera horien artean ticketing sisteman egindako hainbat hobekuntza nabarmentzen dira, batez ere txartela ordaintzeko beste aukera batzuk ezarri izana (eskualdeetako garraio txartelak, hala nola, Mugi, Bat, Barik eta Txiktxak; EMV Contactless txartel adimendunak; mugikorretako QR kodea; etab.).

Era berean, beste jarduera azpimarragarri bat izan da ticketing datuetan oinarritutako sistema bat ezartzea, erabiltzailearen jatorria-helmuga matrizea kalkulatzeko, baita funtzionamenduan dagoen bus bakoitzak denbora errealean duen okupazioa kalkulatzeko ere.

Geltokietan autobusaren zain dauden erabiltzaileak sentsore bidez zenbatzeko ahalmena ere baloratu da; ahaztu gabe Dbus gaur egun 10 autobusetan arrapala adimendunaren proba pilotua egiten ari dela, kontrol gunean arrapalen alertak jasotzeko.

Azpimarratzekoa da sariarekin aitortzen dela garraio publikoa asko erabiltzen dela (Donostia da autobusen erabilera indizerik handiena duen hiria; donostiar bakoitzak 180 bidaia inguru egiten ditu, Europako erabilera kopuru handienetako bat eta antzeko tamaina duten gainerako hirietako erabilera kopuruaren oso gainetik), autobus zerbitzua etengabe hobetzen dela (abiadura komertziala eta puntualtasuna handiak dira), zerbitzuetan maila teknologiko aurreratua duela, ticketing sistemaren hobekuntzak egin direla eta kutsatzen ez duten garraiobideen erabilera sustatzeko hainbat ekimen egin direla. Faktore horiek guztiak funtsezkoak izan dira epaimahaiaren balorazioan eta Transport Ticketing Awards sari ospetsuan finalista gisa aitortzean.

Zazpi finalisten artean, Dbusez gain, garraio enpresa garrantzitsu hauek daude: Osloko “Flytag” (Norvegia), Wellingtongo “Snapper” (Zeelanda Berria), “Jak Lingko Integrated Fare” (Indonesia), “Park & Ride” (Australia), “Train Busyness Indicators (Arriva Trains)” (Erresuma Batua) eta “Transformation of the Public Transport Infrastructure of Mexico City to Address Urban Inequalities in the Metropolitan Area (Mobility Ministry SEMOVI)” (Mexiko).

Erakunde antolatzaileak Londresen jakinaraziko du zein den zazpi finalisten arteko irabazlea, 2023ko martxoaren 7an.

Dbusek bat egiten du otsailaren 4an ospatuko den Minbiziaren Aurkako Nazioarteko Egunarekin. Horregatik, bihar Donostiako hiri autobus guztiek kanpainaren kartela eramango dute, gaixotasun hau pairatzen dutenei babesa eta elkartasuna erakusteko eta kontzientzia sozial handiagoa lortzeko egingo diren jardueretan laguntzeko.

Dbusek Kotxetegiak elektrifikatzeko lanak esleitu ditu, eta, horri esker, autobus %100 elektriko berriak gehitu ahal izango dira zerbitzuan. Zehazki, Kotxetegiak elektrifikatzeko azpiegituraren proiektua idaztea eta obra gauzatzea esleitu da. Lanen helburua da Konpainiaren elektromugikortasun beharrak asetzea, Donostiako autobus flota elektrifikatzeko prozesuan bete-betean sartuta.

Dbus zero emisioko flota bihurtzeko, instalazioetako azpiegitura elektrikoa eraldatu behar da. Gaur egun, flokako 3 autobus %100 elektrikoek mugan jartzen dute kotxetegietako hartune elektrikoaren ahalmena. Horregatik, beharrezkoa da linea elektriko baten trazadurari ekitea, Egiako banaketako azpiestazio transformadoretik Kotxetegien inguruetaraino, non sekzionamendu zentro bat egongo den. Sekzionamendu zentrotik zuzeneko hornidura elektrikoa banatzen hasiko da, transformazio zentroetatik igaroz.

Kotxetegiak elektrifikatzeko prozesuaren lehen fase honetan, kargatzeko hartune guztiak egingo dira, parkingeko 119 aparkaleku guztietaraino, baita kargatzeko 22 puntu, 60 pantografo inbertitu eta horiei eusteko metalezko egitura ere. Instalazioak elektrifikatzeko lan horiei esker, autobus elektriko berriak sartu ahal izango dira, eta, horrela, urte batzuen buruan azpiegitura elektriko berria erabat martxan dagoenean, Dbusek 8,5Mw-ko ahalmena edukiko du, eta, beraz, Gipuzkoan potentzia gehien kontratatuta duen erakundeetako bat izango da.

Lanen enpresa esleipenduna EDS INGENIERÍA Y MONTAJES SAU eta ALTUNA Y URIA SA enpresek osatutako ABEEa da, horren aurkeztu baitu hobekien baloratu den eskaintza, eraikuntza prozesuaren eta exekuzio planaren tratamendu zehatz eta egokiarekin. Eskaintzak 249.494,42 € aurreztea ahalbidetzen du lizitazioaren gehieneko prezioarekiko, eta esleipenaren prezioa 4.357.931,82 € + BEZa da. Lan horiek 2023aren amaierarako amaituta egotea aurreikusten da.

Obra zuzendaritza

Halaber, lan horiek egiteko Zuzendaritza Fakultatiboaren zerbitzuak ere lizitatu dira. Enpresa esleipenduna KREAN, S.Coop. izan da, eta esleipenaren prezioa 100.000 € + BEZa da.

20 autobus elektriko erostea

Dbusen autobus zerbitzua elektrifikatzeko proiektuaren barruan, orain dela gutxi Donostiako Tranbia Konpainiak (DTK) MAN TRUCK & BUS IBERIA, SAU enpresari ere %100 elektrikoak diren 20 autobus berri erostea esleitu dio. Zehazki, aurreikusten da 2023aren amaierarako 12 metroko 14 autobus %100 elektriko eta 18 metroko sei autobus % 100 elektriko zerbitzuan sartzea. Erosketa hori da datozen lau urteetan ezaugarri horiek dituzten 48 autobus gehiago ere erosi ahal izateko egin den eta flota berritzen utziko duen kontratu baten barruan sartzen dira.  

12 metroko autobusetarako, MAN Lions City 12e modeloak irabazi du lizitazioa. Autobus bakoitzaren prezioa 526.500 eurokoa da (BEZa gehitu behar zaio), eta entregatzeko epea bederatzi hilabetekoa da, eta bost urteko bermea izango dute. 18 metroko autobus artikulatuei dagokienez, MAN Lions City 18e modelokoak izango dira, eta autobus bakoitzaren prezioa 715.500 eurokoa izango da (BEZa gehitu beharko zaio). Autobusak entregatzeko epea bederatzi hilabetekoa izango da, eta bost urteko bermea izango dute. Bi modeloetan, baterien bermea 12 urtekoa da, eta horrekin ibilgailuen bizitza erabilgarria estaltzen da. Halaber, eskaintzak aukera ematen du lizitazioaren gehieneko prezioarekiko 836.000 € aurrezteko.

Autobus %100 elektrikoak eta zero igorpenekoak dira, eta Dbuseko flotaren ezaugarri guztiak betetzen dituzte, hau da, plataforma baxuak eta arrapala elektrikoak dituzte mugikortasun murriztua duten pertsonentzat, autobusa %100 irisgarri izan dadin. Era berean, ibilgailua erabat egokitzen da Dbusen baldintza teknikoetara, hala nola, gidariaren lanpostuaren diseinura eta erabiltzaileentzako lekuaren banaketara, besteak beste.

Esleipen horrekin Dbusek orain arte egindako autobus elektrikoen erosketarik handiena egingo du, gaur egun, 12 metroko 3 autobus %100 elektriko eta 59 autobus hibrido ditu-eta. Era berean, flotan modu iraunkorrean izango ditu 18 metroko lehen autobus %100 elektriko artikulatuak.

Bateriak kargatzeko instalazioa hornitzea eta Kotxetegietan muntatzea

Ibilgailuen lizitazioarekin batera, Dbusek bateriak kargatzeko instalazioa hornitzeko eta Kotxetegietan muntatzeko lanak ere lizitatu ditu. Lan horien esleipenduna Jema Energy, SA izan da, sektorean kaudimen tekniko egiaztatua duen enpresa, guztira 1.542.802 euroko prezioan (BEZa gehitu behar zaio), hau da, lizitazioaren gehieneko prezioarekiko 836.000 € aurrezten dira. Horretarako, 22 kargagailu eta inbertitutako 60 pantografo instalatuko dira, kotxetegietan karga prozesua automatizatu ahal izateko.

Lizitazio horiek eta lehen 20 autobusen erosketa Next Generation funtsek finantzatuta egingo dira. Horietatik, 12 metroko autobus bat Industria, Merkataritza eta Turismo Ministerioaren Helmugetako Iraunkortasun Turistikoko planaren ezohiko deialdiaren bidez jasotako dirulaguntzekin erosiko da, eta gainerako ibilgailuak Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agenda Ministerioaren (MITMA) dirulaguntzarekin. Lizitazio horien ondoriozko inbertsioa 17.664.733,82 €-koa da, eta Next Generation Europako funtsen bi deialdien dirulaguntza osoa 7.748.800 €-koa da.