Author: Esti

Egun hauetan E-MOBASK proiektu europarraren partzuergoaren lehen bilera egiten ari da Dbusen, eta bertan parten hartzen ari dira Dbus, Gipuzkoako Garraioko Lurralde Agintzaritza (GGLA) eta Euskal Kosta-Aturriko Mugikortasun Sindikatua (SMPBA), Euskal Eurohirian garraio publikoaren erabilera sustatzeko eta errazteko asmoarekin.

Proiektua POCTEFA 2014-2020 programakoa da, eta programa, berriz, Europako lurralde lankidetzarako INTERREG tresnaren zati bat da. 3 urteko iraupena dauka eta 1.182.358€-ko diru laguntza eskuratuko du. Ekintzak Donostia-Irun-Baiona korridorean egingo dira, Eskualde Garapenerako Europako Funtsak (FEDER) kofinantzatuta.

E-MOBASKek mugaz gaindiko eremuan garraio publikoa hobetzea bilatzen du, garraioa errazagoa, erakargarriagoa eta iraunkorragoa izan dadin eta garraio publikoa erabiltzera bultzatzeko, ibilgailu pribatuaren aurretik. Lehen bilera honetan partzuergoaren kideek proiektuaren ildoak marraztu dituzte, hiru ardatz nagusiren inguruan: informazioa hobetzea, ticketing integratua eta ordainketa modu berriak eskaintzea, eta elektromugikortasuna etagarraio publikoaren efizientzia energetikoa sustatzea.

Lehen neurri lokaletako bat datozen egunetan jarriko da abian, Dbusen diesel autobusetan EKObus sistemaren ezartzeko pleguak onartzearekin batera. Sistema aitzindaria da munduan eta 2013az geroztik dago martxan Dbusen, hogeita hamar bat autobusetan. E-MOBASKen bitartez, EKObus flotako gainerako autobusetara zabaldu ahal izango da eta diesel autobusetan eraginkortasunez gidatzen laguntzeko sistema bat eta antibunching sistema bat (bat ez egiteko sistema bat) jartzeko. EKObusekin posible da linearen maiztasunari eustea eta, beraz, geltokietan ordutegia hobeto betetzea. Era berean, sistema egokitu egingo da Dbusen hiru autobus %100 elektrikoetan ere instalatzeko.

Euro 6c Araudia (ingurumenarekiko begirunerik handiena duena) betetzen duten 12 eta 18 metroko diesel autobus berriak ere gehitu dituen lehen operadorea da.

2018ko otsailaren 20an Dbusek 12 metroko lau autobus hibrido gehitu ditu bere flotan, MANen Lion’s City NL HIBRIDO (A37) modeloko autobusak, hain zuzen ere. Autobus berri horiekin Dbusek flota gazteenetariko eta gutxien kutsatzen duenetariko bat dauka, 12 metroko autobusen %26 teknologia elektro-hibridokoa baita. 

Ibilgailu berriak gaur aurkeztu dira Donostian, Mugikortasun eta Garraioko zinegotzi Pilar Aranak eta Dbuseko zuzendari kudeatzaile Igor Gonzalezek Konpainiako Administrazio Kontseiluko kideekin batera egin duten ekitaldian. Aurkezpenean azaldu duten moduan, MANen Lions’s City Hibrido modeloak igorpenak %25 inguru murrizteko aukera ematen du antzeko ezaugarriak dituzten autobusen aldean, Dbusek ekologia eta jasangarritasunarekin duen konpromisoa beste behin ere agerian utziz. 

MAN TRUCK & BUS IBERIA, SAUri erosi zaizkio ibilgailu horiek guztiak, datozen 4 urteetan 31 autobus arteko erosketa egiteko lizitazioan esleipendun atera baitzen. Autobus hibridoek zenbait hobekuntza dauzkate, hala nola “serie”-ko konfigurazioa, abiadura kaxarik gabea, gidatzea oso eroso egiten duena.  Era berean, frenatzearen energia berriro erabilgarri egiten dute, suabeago frenatuz, freno elementu mekanikoen kontserbazio handiagoa daukate eta energia gordetzeko sistemari etekin handiagoa ateratze diete. Arrive & Go funtzio berritzailea ere badute, zeinarekin ibilgailua geltoki batera hurbiltzen denean eta ibilgailua abiarazten denean edo abiarazten ari den bitartean modu elektrikoan baino ez duen funtzionatzen, gasik igorrik gabe eta ingurunean kutsadura akustikorik eragin gabe. Ibilgailuak Dbuseko zenbait autobus lineatan lanean ariko dira.

Euro 6c teknologiako 6 diesel autobus berri

Autobus hibridoekin batera, Dbusek datozen egunetan 12 metroko diesel teknologiako 3 autobus gehituko ditu eta 18 metroko 3 autobus artikulatu, guztiak ere ingurumenarekiko begirunea duten igorpen teknologia daukatela.  Izan ere, autobus horiek guztiek betetzen dute Euro 6c araudia, motor termikoak igorpenen entsegu berrietarako prest daudela bermatzen dutelarik. Dbus entsegu berriekin betetzen duten 3 modelo hauetako autobusak gehitzen dituen estatu mailako lehen enpresa da, 2020an indarrean sartuko baita, eta emaitzak funtzionamendu errealeko baldintzekin berdindu nahi dituzte. 

Zehazki, diesel teknologiako 12 metroko autobusak MANen Lion´s City NL 283 (A21) modelokoak dira. Autobus horiekin kontsumoa %12 inguru murriztu daiteke, prestazio berberak zituzten aurreko modeloen aldean. Autobus artikulatuei dagokienez, 18 metroko Lion’s City NG (A23 320 CV) modeloa aukeratu da. Frogatu da modelo horrek %12 inguru gutxiago kontsumitzen duela, prestazio berberak dituzten aurreko modeloekin konparatuta. 

10 autobus berri hauek gutxika Konpainiaren diesel autobus zaharrenak ordezkatzen joango dira, flotaren berriztatze planarekin aurrera eginez. Horrela, aurreikusten da urtean 140 tona CO2 gutxiago igorriko dela. Era berean, flotaren batez besteko adina 6,7 urtekoa da. 

Autobus guztiak Dbuserako pertsonalizatu dira, bere bidaiarien egungo premietara egokituz. Hala, Dbusen eskakizun guztiak beteko dituzte irisgarritasun, erosotasun eta segurtasunari dagokienez, eta %100 irisgarriak izango dira, zoru baxua eta sartzeko arrapala edukiko baitute, 2 aulki gurpildunetarako lekura iristeko. Erreserbatutako eserlekuak ere badituzte, mugikortasun urriko pertsonentzat, berde kolorez identifikaturik.

Ibilgailuek ere badute Dbuseko informazio sistema, esaterako hurrengo geltokiaren abisuak eta geltokira iristen diren beste lineei buruzko informazio emateko barneko pantailak, baita bidaiatzeko gomendioei eta zerbitzuetako aldaketei buruzkoa ere.  Gainera, modelo horiek eskatutako geltokiaren kartela dute atzeko aldean erabiltzaileen erosotasunerako. 

Flotara gehitu diren azken modeloetan bezala, autobus berriek bi USB kargagailu dituzte bidaian zehar gailu elektronikoak doan kargatu ahal izateko. Ateetan kamerak ere badituzte harrapatuta geratzea eragozteko, baita atzera martxa egiterakoan talkak eragozteko ere. Ildo honetan, ateen aldeetan led argiak dituzte, horiek zabaltzean eta ixtean pizten direnak. Gainera, berritasun modura, ibilgailuen argiztapen guztia led da, aurrezpen energetiko handiago ahalbidetuz, kanpoko kartelak barne, ikusgarritasun handiagoa eskainiz. 

Ibilgailu berri hauek gehitzeak 2.943.000 euroko inbertsioa dakar. Baliteke 2020rako flotan beste 31 autobus gehiago egotea gehienez. Hortaz, flota berritzeko aldiaren bukaeran, Dbusek Euro 6 teknologiadun autobus gehiago edukiko luke eta ibilgailu ekologikoen portzentajerik handieneko hiri garraioko flotetako bat litzateke, flotaren %80k igorpen mailarik zorrotzena betetzen bailituzke, beheko grafikoan ikusi daitekeenez (2017 bukaeran flotaren batez besteko kontsumoa jasotzen dute, autobus hauek barne).

Dbusek EMTUSAko delegazio baten bisita hartu du bere instalazioetan; Gijon hiriko garraioen enpresa da EMTUSA. Asturiaseko taldearen ordezkariek Kotxetegien instalazioak bisitatu ahal izan dituzte, eta Donostiako autobusen flotan ezarritako azken aurrerapen teknologikoak zehaztasunez ezagutu, batez ere planifikazioko sistema adituak.

Sistema horiei esker eraginkortasunez kudeatu daitezke autobusak eta gidarien ordutegiak antolatzeko giza baliabideak eta baliabide teknikoak. Horrela zerbitzua optimizatu egiten da, pertsona erabiltzaileei ordutegi zabalagoak eta maiztasun hobea eskainiz eta aldi berean flotako autobusak eta gidariei esleitutako ordutegi ezberdinak koordinatuz.

EMTUSAko delegazioak planifikazio sistemek zerbitzuen eraginkortasun eta kontrol hobeagorako eskaintzen dituzten aukerak egiaztatu ahal izan ditu, gidarien laneko orduak optimizatzen direlako eta eguneroko egitekoen esleipen zuzena ziurtatzen delako.

Dbusen oso garrantzitsutzat jotzen dugu nazioarte mailan hiriko garraioaren hobekuntzan lanean ari diren enpresa eta erakundeekin harremanetan egotea, bere testuinguru partikularreko premietan zentratuta baina ikuspegi globalarekin, izan ere, kanpoko esperientzietatik ikasteko aukera ematen du eta etorkizuneko ikuspegi berri bat ere bai, lankidetza berriak eta baterako proiektuak sortzeko aukerak irekitzeaz gain.  

Gaur EBSF_2 – European Bus System of the Future 2 (Etorkizuneko Autobus Europarren Sistema 2) programa europarraren jardunaldia egin da Dbuseko instalazioetan, eta jardunaldi horretan Donostiako eta Bartzelonako eraskusleetan probatu diren gidariari laguntzeko teknologiak ezagutu ahal izan dituzte Garraioko Langileen Europako Federazioko kideek (ITF- European Transport Workers’ Federation).

Jardunaldia Dbusek eta Garraio Publikoko Nazioarteko Batasunak (UITP) antolatu dute, izan ere, erakunde horiek proiektu europar honetan parte hartzen dute CEIT-IK4-rekin, IRIZAR autobus eta autokarren fabrikatzailearekin eta Datik eta Digimobee enpresa teknologikoekin batera. Garraioko Langileen Europako Federazioa, berriz, 41 herrialdetan sektore horretako 230 langile sindikatu inguru ordezkatzen duen elkartea da. 

Bisita teknikoa funtsezko jarduera da Garraioko Langileen Europako Federazioak EBSF_2 proiektuan duen partaidetzaren barruan. UITPk koordinatzen du, eta bere helburua da gidatzen laguntzeko sistemekin energi efizientziaren optimizazioan eta hiriko autobusen erosotasunean eragina duten faktore nagusiak aztertzea.

Europako Batzordeak Horizon 2020 programaren baitan finantzatzen du EBSF_2 proiektua, eta bere helburua da autobusak garraio publiko gisa duen efizientzia eta erakargarritasuna areagotzea, etorkizuneko premiei erantzungo dieten autobusen belaunaldi berri bat diseinatuta. Ildo horretan, jardunaldian zehar Garraioko Langileen Nazioarteko Federazioak lehen eskutik ezagutu ahal izan ditu EBSF_2 proiektuaren barruan Donostian eta Bartzelonan probatu diren soluzio eta teknologiak: EKObus, NONVIS eta ECOASSIST sistemak.  

1) EKObus sistema, DATIKek garatua eta Dbusek 2013az geroztik ezarria, aitzindaria da munduan, eta gidariari laguntzen dio modu ekonomikoan eta ekologikoan gidatzen, erregai fosilen kontsumoa eta igorpen kutsatzaileak murriztuz. EKOBUS sistemak gidatzearen hainbat alderdi monitorizatzen ditu, eta kontsumoa gehiegizkoa den unetan gidariari jakinarazten dio pantaila txiki baten bitartez. Sistemak, halaber, ordutegiak betetzen laguntzen dio gidariari.

2) NONVIS sistema, CEIT-IK4k EBSF_2 proiektuaren barruan garatua, EKOBUSen osagarri bat da, eta gailu haptiko bat eta bozgorailu bat erabiltzen ditu gidariari aginduak emateko, seinale bisualak erabili gabe. Autobusa martxan dagoen bitartean, NONVISek autobus barruko ekipoetako datuak analizatzen ditu eta, aldian-aldian, gidaritzaren eraginkortasun maila kalkulatzen du. Eraginkortasun maila horri EKO maila deitzen zaio. Modu ekologikoan eta ekonomikoan gidatzen denean, EKO mailak gora egiten du eta NONVISek soinu atsegina ateratzen du: Osterantzean, EKO mailak behera egiten duenean, sistemak gidariaren eserlekua suabe bibrarazten du gidariari jakinarazteko.

3) ECOASSIST sistema, DATIKek garatua, EKOBUS sistemaren gidatze modulu ekoa da baina autobus elektrikoetarako egokituta. Bartzelonako autobus elektrikoetan inplementatu da sistema hori.

Hiru kasuetan, gidariaren esperientzia hobetzea bilatzen da sistemekin, autobusen portaera optimizatzen eta ingurumenean inpaktu txikiago izaten laguntzen dioten tresnak ematen baitzaizkio gidariari.

Donostiako Udalak eta Dbusek kanpaina bat abiarazi dute Dbuseko autobusak erabiltzen dituzten pertsonak ohartarazteko garrantzitsua dela beti bidai txartela ordaintzea eta, txartel pertsonalizatuarekin ordainduz gero, nork bere txartelarekin ordaindu behar duela. 

Bidai txartela bidaiarien asegurua da eta beharrezkoa da bidaiariek garraio titulu baliodunarekin bidaiatzea eta bidaiak irauten duen denbora osoan garraio titulua gainean eramatea edo Dbuseko edo Udaleko langileen esku jartzea ikuskapenerako. 

Kanpainaren irudia jada kalean da, Hiri Berdearen pertsonaia berberekin. Pertsonaia horiek azpimarratzen dute bidai txartel balioduna eramatearen garrantzia, autobuseko bidaiak irauten duen denboran bidaiariaren asegurua baita. Irudi hau markesinetan, Dbuseko eta Udalaren web orrietan eta sare sozialetan agertzen da, bai eta Dvbuseko pantailetan ere, autobus barruko informazio eta entretenimendu kanala baita. 

Informazio kanpaina honekin batera, ikuskapen kanpaina bat ere egiten ari da autobusetan. Ikuskatzaileek bidai txartelak edo garraio txartelak erakusteko eskatuko diete erabiltzaileei, bidaia eskudiruz edo beren garraio txartelarekin ondo ordaindu dutela egiaztatzeko. Era berean, erabiltzaileei zalantzak argituko dizkiete. 

Erabiltzaileak bidaia ordaindu ez badu, zehapena 50€-koa litzateke. Era berean, zehapena aplikatuko litzaizkien beste kasu batzuk ere azaltzen ditu Erregelamenduak. Hona hemen egoera horietako batzuk: 

– Garraio titulu baliodunik gabe edo bidaiaren ezaugarrietarako edo aurreikusitako baldintzetarako balio ez duen garraio tituluarekin bidaiatzea, bai eta garraio titulua gaizki erabiltzea ere: adibidez, beste pertsona baten txartel pertsonalizatuarekin bidaia ordaintzea.  Zehapena 50€-koa litzateke eta txartela kentzea ekarriko luke; titularrak txarteleko saldoa galduko luke eta txartel berriaren eskaera ordaindu beharko luke. 

– Autobusetan erretzea: 101 eta 200 euro arteko zehapena. 

– Ibilgailuak, barrutik zein kanpotik, edo geltokiak idaztea, margotzea, zikintzea edo beste edozein eratan hondatzea. 101 eta 200 euro arteko zehapena. 

Zehagarri diren kasu guztiak Donostiako Garraio Erregelamenduan daude jasota, eta Erregelamendua Dbuseko web orrian (www.dbus.eus) dago eskuragarri kontsultarako. Autobusetan pegatinak jarri dira, halaber, arau hausterik ohikoen eta dagozkien zehapenen gaineko informazioarekin. 

Azken finean helburua da garraio publikoaren erabilera egokia sustatzea eta azpimarratzea garrantzitsua dela beti garraio titulu egokiarekin bidaiatzea, erabiltzaileen bermea baita. 

Urtarrilaren 19an eta 20an, San Sebastian eguna izan dela eta, Dbusen autobusen erabilerak errekor historikoa lortu du. Guztira, urtarrilaren 19tik, ostirala, 20ra, larunbata, 194.945 bidaia (behin-behineko datua) erregistratu dira Dbuseko autobusetan. Horrek esan nahi du pasa den urtean erregistratutako 181.513 bidaiarekin alderatuta ia-ia %7,4ko igoera gertatu dela. 

Dbusek zerbitzu gehigarriak jarri zituen auzo guztietarako lineetan 19ko arratsaldetik, bandera igoeraren aurretik, eta gau guztian zehar 20ko zerbitzuak hasi arte. Zerbitzuak ere indartu egin ziren 20eko goizean Haur Danborradagatik eta 20ko arratsalde-gauean, goizaldeko 4:00ak arte, bandera jaitsieraren ondoren. 

Igoera hiriko linea guztietan eman da, eta hauek izan dira gehien erabili direnak:

–          13-ALTZA:   24.237 bidaia

–          28-AMARA-OSPITALEAK:   23.664 bidaia

–          5-BENTA BERRI:   21.514 bidaia

–          26-AMARA-MARTUTENE:   11.664 bidaia

–          17-GROS-AMARA-MIRAMON:   10.387 bidaia

Datu horiekin alderatuta, donostiarrek Dbus hautatzen jarraitzen dute egun hauetan Donostian barrena mugitzeko nahiz eta, danborradak direla eta, zirkulazioa zailago izan.

Dbusetik eskerrak eman nahi dizkiegu erabiltzaileei erakutsi duten pazientziagatik eta lanean jarraituko dugu egunero zerbitzua hobetzeko. 

Herritarrei garraio erosoagoa, seguruagoa eta irisgarriagoa eskaintzeko, Dbusek autobusetako seinaleak berrituko ditu, seinale errazagoak eta ulerkorragoagoak jarrita. Autobusetan eskaintzen den irudi bidezko informazioa hobetzea da asmoa, autobus barruan zein kanpoan dauden guneen erabilerari buruzko informazio argiagoa eta osotuagoa emanda. Erabiltzaileek egindako ekarpenak izan dira hobekuntza honen abiapuntua.  

Seinaleak eguneratzeko lanak egun hauetan hasiko dira eta, hasteko, pegatina berriak jarriko dira 10 bat autobusetan eta gero, pixkanaka-pixkanaka, gainerako autobusetan ere jarriko dira. Autobus horietan irudi bidezko seinaleak jarri eta gero, erabiltzaileek ohiko bideetatik egiten dituzten iruzkinak eta ekarpenak hartuko dira kontuan proiektu pilotu honen barruan. 

Seinaleak eguneratzearen beste helburu bat da erabiltzaileen arteko elkarbizitza hobetzea eta bidaia atseginago egitea; izan ere, batzuetan, autobus barruko elementuak gaizki erabiltzeak nahasmendua ekar dezake erabiltzaileen artean.  Hona hemen kasu batzuk: 

– Lehentasuna erreserbatutako eserlekuen erabileran: Eserleku berdeak mugikortasun urria duten pertsonentzat erreserbatuta daude, hala nola adineko pertsonentzat, haurdun dauden emakumeentzat, haurra besoetan daramaten erabiltzaileentzat, min hartutako pertsonentzat eta eserleku horien premia eduki dezaketen beste erabiltzaile batzuentzat. Autobus barruko pegatinak eguneratuta, asmoa da lehentasun horiek argitzea. Erreserbatutako eserlekuen ondoan jarriko da pegatina hau.

– Haur kotxeak eta aulkiak egoki jartzea, erdiko gunean: Kasu batzuetan, honelako kotxe eta aulkiekin sartzen diren erabiltzaileek ez dakite nola jarri behar diren eta haurrak beti autobusaren mugimenduaren kontrako noranzkora begira joan behar direla. Horregatik, pegatina hori jarriko da autobusaren erdiko gunean.

– Erdiko atetik sartzea: Kasu jakinetarako, hala nola haur kotxeak eta aulkiak sartzeko, gurpildun aulkian doazenak sartzeko eta sartzeko zailtasunak dituzten pertsonentzat, esaterako. Egoera horietan, erabiltzaileek gidariari esan beharko diote erdiko atetik sartu nahi dutela. Horregatik, seinale berrian, zeina erdiko ateetan jarriko baita, adierazita egongo da gidariari eskatu beharko diotela atea irekitzeko eta, behar izanez gero, arrapala ateratzeko. 

– Oinak eserlekuaren gainean jartzeko debekua:     autobus barruko elementuak hobeto erabiltzeko eta beste erabiltzaile batzuekin tirabirak ekiditeko. Pegatina hau aurrez aurre dauden eserlekuetan eta 3-4 pertsonarentzako eserlekuetan jarriko da.