Irailaren 23an, larunbata, Retinaren Mundu Eguna izango da. Dbusek bat egin nahi du Retina Gipuzkoa Begisare elkarteak ikusmen murriztua gehiago ezagutu dadin antolatutako jarduerekin, eta babesa erakutsi nahi die egunero-egunero egoera horren aurka borrokatzen dutenei.
Horregatik, bihar Donostiako hiri autobus guztiek kanpainaren kartela eramango dute egun osoan.
Dbusen markesina berriek NaviLens gidatze sistema berritzailea dute. QR kodeen sistema bat da, distantzia handiz irakurri daitekeena eta ikusmen desgaitasuna duten pertsonei aukera ematen diena Donostiako autobus geralekuak modu autonomoan kokatzeko. Lokuzioen bidez, seinaleztapen sistema horrek aukera ematen du testuinguruko informazio irisgarria lortzeko, hala nola geralekuaren izena, autobusen denbora errealeko iritsiera eta horien helmuga.
Sistema berria gaur jarri da martxan, irailaren 16tik 22ra egingo den Mugikortasunaren Astearen barruan. Gidatzeko sistema hau markesinako gune estrategikoetan jarritako seinaleztapen digital irisgarri eta unibertsal baten bidezkoa da. QR kode horiek 15 metrorainoko distantzian irakurri daitezke aplikazio mugikor espezifiko baten bidez (NaviLens Go entzunezko eta ikusizko argibideetarako, eta Navilens entzunezko argibideetarako), eta lokuzioak igortzen dituzte. Ikusmen desgaitasuna duten pertsonek ez dute behar jakitea QR kodeak non dauden, mugikorraren kamera gai izango baita 30 segundo baino gutxiagoan horiek hautemateko, bideratu beharrik gabe eta 160º arteko angeluarekin. Sistema gai da, halaber, hainbat kode aldi berean eta mugimenduan irakurtzeko, eta horrek aukera ematen die erabiltzaileei erabat modu autonomoan mugitzeko.
Irismen handiko markagailu bisual horiek, halaber, baliagarriak dira beste dibertsitate funtzional sentsorial edo kognitibo motaren bat duten pertsonentzat, horiek ere orientatu eta informatu baitaitezke irudien eta seinale akustikoen bidez eskura daitezkeen edukiei esker.
Seinaleztapen sistema berria 50 geralekutan jarri da, eta pixkanaka Dbusen sare osora zabaltzea aurreikusten da, zutoin diren geralekuetara ere bai. 34 hizkuntza baino gehiagotan dago eskuragarri, horien artean euskaraz eta gaztelaniaz. Dibertsitate funtzionala duten pertsonentzako informazioa hobetzeko Dbusek orain arte eskuragarri izan dituen sistemen osagarria da, hala nola geralekuan zein autobusaren barruan aginte baten bidez aktibatzen den audio sistemaren osagarria. Horretarako, NaviLensen ezarpen hau desgaitasuna duten pertsonen elkarteekin kontrastatu da, hala nola Begirisekin, Begirisekin, AGIrekin eta Elkarturekin.
Proiektu hau Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agendako Ministerioren (Next Generation funtsak) hainbat deialdik finantzatutako markesinak berritzeko ekimenean dago txertatuta, isuri gutxiko eremuak ezartzeko eta hiri garraioaren eta mugikortasunaren eraldaketa digital eta jasangarria egiteko laguntzen bidez.
Gidatze sistema berritzaile honekin aurrerapauso garrantzitsua eman da Dbusen autobus bidezko garraioaren irisgarritasuna hobetzeko, eta horrek hiri inklusiboagoa bihurtu du Donostia.
Dagoeneko erabilgarri dago Dbusen autobusetan bidaia txartela QR kodearekin ordaintzeko aukera. Sistema berritzaile hori Dbusen linea guztietan erabil daiteke, eta txartela ordaintzeko beste aukera bat da, eskudirutan ordaindu ordez, Donostian autobusez bidaiatzea errazago eta erosoago eginda.
Zehazki, Dbusek QR kodearekin ordaintzeko lau modu berri sortu ditu. Dbusen app ofizialaren bidez eros daitezke ordainketa modu horiek, eta appa iOS eta Androiderako eskuragarri dago. Neurri hori abian jartzeko, apparen bertsio berri bat ere kaleratu da, eta bertsio horretan “Tickets” izeneko atal berri bat dago.
Hauek dira lau garraio titulu berriak:
Kreditu edo zordunketa txartel baten bidez erosten da, txartelaren datuak appean sartuz. Sartutako datuak appean gorde daitezke, aurrerago egiten diren erosketetan erabiltzeko. Erosketa sistema segurua da, eta ordainketa Redsys ordainketa pasabidearen bidez egiten da. Txartela appean erostean, QR kode dinamiko bat sortzen da, eta, autobusera igotzean, gidariaren postuaren ondoan dagoen makinan baliozkotzen da, mugikorraren pantaila gora begira jarriz kodea eskaneatu ahal izateko (ikus irudia). Txartel bat baino gehiago eros daiteke aldi berean, eta eragiketan erosten diren txartelak adina QR kode sortuko dira, autobusean banan-banan baliozkotzeko. Erosketa egiten den uneak markatuko du txartelaren iraungitze unea, erosketa egin eta hurrengo 30 minutuetan, edo 24 edo 48 ordutan erabili beharko da-eta, txartelaren modalitatearen arabera.
Sistemarekin, bidai txartelak erostea erraztu egiten da eta ordainketa arinago egiten da autobusean sartzean, geldialdi bakoitzaren denbora gutxiago eginda eta bidaietan emandako denbora murriztea ahalbidetuta. Txartela EMV kontakturik gabeko banku txartelarekin ordaintzeko modalitatearen osagarria da, zeinak 2017az geroztik funtzionatzen baitu Dbusen autobusetan, eta MUGI txartelarekin ordaintzeko modalitatearena ere bai. Txartel berriak oso praktikoak eta baliagarriak izan daitezke, bisitarientzat eta turistentzat ez ezik, une jakin batean MUGI txartela ez daramaten edo saldorik gabe geratu eta eskudirua ez duten ohiko erabiltzaileentzat ere. QR ordainketa sistemari esker, segundo gutxi batzuetan eros dezakete QR txartela geltokian edo autobusean bertan daudenean.
Era berean, aurreikusita dago datozen hilabeteetan autobusek aurrealdean ezkerrean eta erdiko atean dituzten baliozkotzeko makinak berritzea, txartel berri horiek autobuseko makina guztietan baliozkotu ahal izateko makina berri horiek gidariaren postuaren ondoan dauden makinek dituzten funtzionalitate berberak izango baitituzte, hala nola QR kodearekin, banku txartelarekin eta Bat eta Barik txartelekin zein MUGI txartel mota guztiekin ordaintzeko aukerak.
QR kodearekin ordaintzeko modua Europako E-MOBASK proiektuari eta Next Generation funtsei esker inplementatu da. Zehazki, E-MOBASKek eguneko eta gaueko 30 minutuko QR txartelen garapena finantzatu du, eta 24 orduko eta 48 orduko QR txartelen garapena, berriz, Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agendaren Ministerioaren bidez (MITMA) lortutako Next Generation funtsei esker egin da.
Israelgo Garraio Ministerioaren ordezkaritza bat izan da bisitan Dbusen instalazioetan. Kotxetegietara joan dira; han instalazioak ezagutu ahal izan dituzte, eta Donostiako autobus flotan instalatutako azken aurrerapen teknologikoak xehetasunez egiaztatzeko aukera izan dute.
Bisitan, Javier Vallejok, Dbuseko zuzendari laguntzaileak, SAE ustiapenerako laguntza sistemaren eta Dbusen ticketing sistemaren funtzionamendua erakutsi die, eta, bereziki, EMV kontakturik gabeko banku txartelaren bidez ordaintzeko sistema, zeina Dbusen autobus linea guztietan instalatuta dagoen. Era berean, gidariari laguntza emateko EKObus sistema ezagutu dute. Sistema horrek erregai fosilen kontsumoa eta kutsatzaileen igorpena gutxitzea ahalbidetzen du, eta aldi berean, linearen maiztasuna eta puntualtasuna mantentzen laguntzen du.
Sistema horiekin batera, ordezkaritzak geltokiak sentsorizatzeko sistema ere ezagutu du. Sistema horrek geltokian dauden erabiltzaileen kontrola egiten uzten du, erabiltzaileen ia kopuru zehatza zenbatzen uzten baitu, eskaera aurreikustea ahalbidetuta. Ildo horretan, big datatik abiatuta Konpainiaren autobusetan bidaiatzen dutenen jatorria-helmuga matrizea eraiki dezakeen programa berritzaile bat ere badu. Autobusetako ticketing datuetatik abiatuta eta algoritmo matematiko bat erabiliz, erabiltzaileek egin ohi dituzten bidaiak osatu ditzake.
Ordezkaritza txundituta geratu da Donostian dagoen hiri garraioaren erabilera maila handiarekin, baita hiriko BRTaren operatibarekin ere (Bus Rapid Transit). Sistema hori garraiorako soilik diren korridoreetan eta plataforma erreserbatuetan dago oinarrituta.
Bisitan zehar jorratutako beste alderdietako bat plangintza sistema adituen funtzionamendua izan da. Plangintza sistema horiek autobusen antolaketa eta gidarien ordutegiak antolatzeko modua ematen dute. Hitz batean, kontua da zerbitzuak modu eraginkorragoan antolatzea eta planifikatzea, sistema hobetzeko eta erabiltzaileen premiei erantzuteko egokia den garraio publiko bat eskaintzeko.
Dbusen oso garrantzitsutzat jotzen dugu nazioarte mailan hiriko garraioaren hobekuntzan lanean ari diren enpresa eta erakundeekin harremanetan egotea, bere testuinguru partikularreko premietan zentratuta baina ikuspegi globalarekin, izan ere, kanpoko esperientzietatik ikasteko aukera ematen du eta etorkizuneko ikuspegi berri bat ere bai, lankidetza berriak eta baterako proiektuak sortzeko aukerak irekitzeaz gain.
Dbusek Donostiako Illunbeko aparkalekuaren eta Erdialdearen artean eskaintzen duen anezka zerbitzua 12 metroko autobus %100 elektriko batekin egingo da datozen egunetan. MAN Lions City 12e modelokoa da, eta Industria, Merkataritza eta Turismo Ministerioaren Helmugetako Jasangarritasun Turistikoaren ezohiko deialdiaren barruan erosi da, Next Generation Europako funtsek finantzatuta.
MAN TRUCK & BUS IBERIA, SAU enpresari egindako erosketaren barruan zerbitzuan jartzen den lehen autobusa da, enpresa horrek irabazi baitzuen lizitazioa, eta, erosketa horrekin, Donostiako autobus lineetan 12 metroko beste 13 autobus %100 elektriko eta 18 metroko sei autobus %100 elektriko sartzea ahalbidetuko da. 12 metroko autobus berri honen eta bere karga-estazioaren prezioa 560.500 euro + BEZa da, eta bost urteko bermea du. Halaber, baterien bermea 12 urtekoa da, eta horrekin ibilgailuen bizitza erabilgarria estaltzen da. Europako funtsetatik jasotako dirulaguntza 550.000€-koa da.
Illunbeko doako aparkalekuaren eta Erdialdearen arteko anezka zerbitzua Dbusek eta Donostiako Udalak sustatzen dute, Mugikortasun Departamentuaren bidez, garraio publikoa bultzatzeko eta, horrela, hiriaren erdialdean kotxe partikular gutxiago ibil daitezen eta erosoago eta jasangarriago bidaiatzeko. Anezka zerbitzua 20 minutuko maiztasuna du, 11:00etatik 22:30era, asteko egun guztietan, eta bi geltoki ditu. Azken urteetan, zerbitzua urteko bi garaitan eskaini da, Gabonetan eta udan, eta herritarrek ondo hartu dute zerbitzua.
Abuztuaren 31n, uztailaren 8an martxan jarri zen anezka zerbitzua 34.552 bidaiarik erabili dute, eta aurreko udan, berriz, 23.401 bidaiarik. 11.151 bidaiariko igoera horrek %47,65ko igoera dakar anezkaren erabileran, eta abuztuaren 7tik 22ra bitartean erregistratu da zerbitzu horren eskaririk handiena. Izan ere, bidaiarien zifra errekorra abuztuaren 10ean lortu zen, 1.734 bidaiarirekin, hau da, zerbitzuaren batezbesteko bidaiari kopuruaren oso gainetik, 751 bidaiarikoa baita.
Ibilgailu berri horrekin, hirian sartzen diren ibilgailu pribatuen kopurua murrizteaz gain, zerbitzu jasangarria eskainiko da, Konpainiak autobus flota pixkanaka elektrifikatzen aurrera egiteko duen helburuarekin bat eginda. Irailaren 10ean anezka zerbitzua amaitu ondoren, autobusak zerbitzua eskaintzen jarraituko du Dbusen gainerako lineetan, etorkizunean anezka zerbitzua berriro aktibatu arte.
Irailaren 4an Dbusek 47-Atotxa Erreka linearen ibilbidearen luzapena jarriko du abian, zeinarekin Atotxa Erreka auzoa eta Añorga auzoa lotuko diren.
Ibilbideak beste 6 geltoki gehiago izango ditu Añorga auzoan: Añorga Txiki I, Añorga I, Arzak Enea II, Arzak Enea, Añorga II, Añorga Txiki II
Linearen luzapenak Antiguoko auzoak, Añorga eta Atotxa Erreka linea bakarrean lotzea ahalbidetuko du, eta Antiguo auzoaren ardatzean dauden geltoki batzuk izango ditu, beraz, erabiltzaileek 3-4 minutuan behin Erdialdera doazen lineetara eta Dbuseko sareko beste linea batzuetara doan aldatzeko aukera izango dute.
Luzapen horrek ez ditu ordutegiak aldatuko, eta ekainean ezarri ziren ordutegi berak edukiko ditu.
Zerbitzuak ordutegi hau izango du:
GI-20 errepideko obrak direla eta, eta obrek irauten duten bitartean, Unibertsitateen Zerbitzu Berezia zerbitzurik gabe geratuko da.
Dbuseko autobusen erabilera masiboa izan da 2023ko Aste Nagusian. Abuztuaren 12tik, larunbata, 19ra, larunbata, 765.817 bidaia egin dira Dbuseko autobusetan. Hau da, 2022an erregistratutako 615.279 bidaiak baino %25 gehiago izan dira, eta 2019an, Covid19 pandemiaren aurretik, erregistratutako 762.939 bidaiak baino %0,4 gehiago ere bai.
Zifra horiek ikusita, oraindik behin-behinekoak diren arren, Dbuseko autobusak izan dira berriro ere Donostiako jaietan gehien erabili den garraiobide publikoa.
Aste Nagusiaren barruan, abuztuaren 14an, astelehena, abuztuaren 17an, osteguna, eta abuztuaren 18an, ostirala, erabili da gehien autobusa; izan ere, 109.356 bidaia, 105.781 bidaia eta 105.645 bidaia erregistratu dira egun horietan, hurrenez hurren.
Hau da bidaien kopurua egunez egun:
Aste Nagusian gehien erabili diren lineak Amarakoak izan dira (17, 21, 26 eta 28 lineak), 204.125 bidaiarekin, eta, ondoren, Antiguakoak (5, 25, 33, 40 eta 45 lineak), 156.260 bidaiarekin; Altza-Bidebietakoak (13-14 lineak), 126.653 bidaiarekin; Egia-Intxaurrondokoak (8, 9, 29 eta 42 lineak), 79.653 bidaiarekin; eta Aietekoak (18, 19, 23, 31, 32 eta 46 lineak), 74.007 bidaiarekin. Gainera, mikrobus lineetan 24.443 bidaia erregistratu dira. Era berean, Gautxori lineetan erregistratutako 35.573 bidaiak azpimarratu behar dira, 2022arekin alderatuta %18 gehiago erabili dira-eta.
Dbusek zerbitzuen hedapen zabala egin du egun hauetan, 23.300 zerbitzu baino gehiagorekin. Zerbitzuak emateko, 270 gidari aritu dira, 42 pertsona gehiagoren laguntzarekin, batez ere ikuskatzaile eta tailerreko langile gehiagorekin, autobus flota osoaren koordinazio eta funtzionamendurako beharrezkoak ziren eta.
Dbizi Donostiako bizikleta alokairu sistemak beste 21 geltoki gehiago ditu dagoeneko, eta beste auzo batzuetara iritsi da, esaterako, Altzara, Bidebietara edo Añorgara. Datozen hilabeteetan, gainera, beste bi geltoki gehituko dira, izan ere, obra batzuk direla-eta bi geltoki horiek ezin dira orain jarri. Gaur aurkeztu da, ekitaldi batean, sistema beste 257 bizikleta elektriko gehiagorekin zabalduta, eta aurkezpen ekitaldian parte hartu dute Eneko Goia Donostiako alkateak eta Igor Gonzalez Dbuseko zuzendari gerenteak.
Sistema horrela zabalduta, Dbizi orain arte zerbitzurik ez zuten Donostiako guneetara iritsi da; izan ere, guztira 70 geltoki ditu, denak mistoak, eta zerbitzuak 317 bizikleta elektriko eta 317 bizikleta mekaniko ditu kalean. Horrela, hirian estaldura handiagoa eta bizikleta elektriko gehiago eskaintzen ditu, erabiltzaileen eskari handiari erantzuteko.
Dbizi sistema donostiarren egunerokoaren parte dira dagoeneko. Sistema auzoetara zabaltzeak eskatzen du, halaber, sarea ere Erdialdea-Amara-Antigua-Gros-Egia aldeetan zabaltzea, auzoen artean gertatzen diren joan-etorriei erantzun ahal izateko eta erdialdetik gertuen dauden eremuetako geltokietan ainguraleku libreak egon daitezen
Horregatik, eremu horietan geltoki berriak instalatzeaz gain, lehendik dauden geltoki batzuetan ainguraleku gehiago jarriko dira. Zabaltze horrek, gainera, mugikortasun jasangarria sustatzen laguntzen du gure hirian, garraio publikoaren intermodalitatea indartuz.
Mugarri berri hau ezagutarazteko, komunikazio kanpaina bat jarri da abian, sistemaren zabaltze honen hiru ardatz nagusien inguruan: auzo gehiago, geltoki gehiago eta bizikleta gehiago, hori guztia “Dbizi gehiago bizi” lelopean.
Dbiziren geltoki berrien kokalekua
EKIALDEA
– Geltoki 1 Julio Urkixo 44an.
– Geltoki 1 Nornahi plazatxoan (Bidebietako bidegorriaren lanak amaitu ondoren)
– Geltoki 1 Harrobieta plazatxoan
– Geltoki 1 San Martzial plazan, Altzako goialdean (alde zaharra)
– Geltoki 1 Altzako kiroldegian
– Geltoki 1 Buenavistan (biribilgunea)
– Geltoki 1 Larratxo pasealekua 24an
– Geltoki 1 Txaparrene pasealekua 26an (Zubiaurre)
MENDEBALDEA
– Geltoki 1 Satrustegi hiribidea 1ean (Matia kaleko sarreraren ondoan)
– Geltoki 1 Erregezaintza 28an
– Geltoki 1 Pio Baroja 20an
– Geltoki 1 Sert plazan
– Geltoki 1 Berio 42an (goialdea)
– Geltoki 1 Bera-Beran
– Geltoki 1 Pagola-Lugaritzen
– Geltoki 1 Txapillo kalean
Añorga (1)
– Geltoki 1 Añorga Txikin (sarrerako biribilgunea)
ERDIALDEA-AMARA-GROS- EGIA
– Geltoki 1 Moraza 1ean
– Geltoki 1 Nautikoan (Udaletxeko lanak amaitzen direnean).
– Ainguraleku kopurua handitzea: 12 ainguraleku gehiago lehendik dauden geltokietan
– Geltoki 1 Olaeta/Ferreriasen
– Ainguraleku kopurua handitzea: 8 ainguraleku gehiago lehendik dauden geltokietan
– Geltoki 1 Zabaleta 35ean
– Geltoki 1 Ametzagaina 47an (Egiako goialdea)
– Geltoki 1 Zuhaizti plazan
Zerbitzuaren zabaltze horren zati bat, zehazki gehituko diren 132 bizikletak, Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agendako Ministerioaren (MITMA) Next Generation Funtsen bidez finantzatu dira.
Bihar, larunbata, uztailak 8, zerbitzua ematen hasiko da Illunbeko aparkalekua eta hiriaren Erdialdea lotzeko uda honetan berriro egongo den doako anezka autobusa. Zerbitzu hori Dbusek eta Donostiako Udalak sustatzen dute, Mugikortasun Departamentuaren bidez.
Anezka zerbitzu horrek Illunbeko doako aparkalekuaren eta Donostiako Erdialdera arteko joan-etorriak erraztuko ditu, hirian garraio publikoa sustatzeko eta trafikoa murrizteko helburuarekin. Azken urteetan, zerbitzua urteko bi alditan eskaini da, Gabonetan eta udan, eta zerbitzua ondo hartu dute herritarrek.
Olatz Yarza Mugikortasun eta Garraio Jasangarriko zinegotziak nabarmendu duenez, “zerbitzu honek helburu argia du: Donostiara datozen bisitariei, autoa uzteko aparkaleku erosoa eskaintzea, hirigunean auto pribatu gutxiago sar daitezen eta Donostiako kaleetan trafikoa murriztu dadin”.
Yarzak hurrengoa gaineratu du: “zerbitzu honen erabiltzaile kopurua urtetik urtera handituz doa. Iazko udan esaterako 24.000 erabiltzaile izan zituen. Ondorioz aurten ere zerbitzua eskaintzea erabaki du Donostiako Udalak, Dbusen laguntzarekin”.
Anezka zerbitzua 20 minutuan behin izango da, egunero, uztailaren 8tik, larunbata, irailaren 10era arte, eta bi geltoki izango ditu, orain arte bezala:
* Oharra: abuztuaren 12tik 15era ez da zerbitzurik egongo.