Author: Esti

Dbusen eta Donostiako Udalaren Mugikortasun Departamentuaren ordezkaritza bat Madrileko Udal Garraio Enpresaren (EMT) instalazioetan egon da bisitan, Mugikortasuneko eta Garraioetako zinegotzi Pilar Arana buruan zutela.

Bisitan, elektromugikortasunaren alorrean eta autobus %100 elektrikoak kudeatzen duten esperientziaren berri eman ahal izan dute, bai eta dituzten ticketing soluzio berritzaileak jakinarazi ere, hala nola autobusetan EMV kontakturik gabeko banku txartelekin ordaintzeko sistema. Madrileko EMT enpresak, halaber, gidatze autonomoari eta bizikleta elektrikoaren zerbitzu publikoari lotuta dituen proiektuak aurkeztu ditu.

Horretaz aparte, Donostiako ordezkaritzak xehetasunez ezagutu ahal izan ditu igorpen gutxiko guneetako proiektua eta hiriaren erdialdera sartzeko ingurumeneko mugapenak, garraio publikoaren funtzionamendua eta herritarren bizi kalitatea hobetzeko ezarri direnak.

Dbusek badauka jada 12 metroko 14 autobus hibrido gehiago. MAN etxearen Lion’s City NL HIBRIDO modeloko autobusak dira (A37), Dbusek bere flotan sartu duen autobus hibridoaren azken modelokoak, alegia. Gaur aurkeztu dira ibilgailuak, Donostiako Udaletxean egindako ekitaldi batean, Udaleko alkate Eneko Goia, Mugikortasun eta Garraioen zinegotzi Pilar Arana, Dbuseko zuzendari gerente Igor Gonzalez eta MAN Truck & Bus Iberia enpresaren Hiri Ibilgailuen arduradun komertzial Tomas Merino bertan zeudela.

Aurkeztutako ibilgailuak zerbitzuan sartu dira progresiboki, Konpainaren diesel autobus zaharrenen ordez, flota berritzeko planarekin jarraituta.

Autobus hibridoen ezaugarriak

2018ko otsailaz geroztik Dbusek modelo horretako lau autobusak ditu. MAN etxearen Lion’s City NL Hibrido modeloak igorpenak %25 inguru murrizteko aukera ematen du antzeko ezaugarriak dituzten autobusen aldean, eta agerian uzten du Dbusek ekologia eta jasangarritasunarekin duen konpromiso etengabea. Ildo honetan, aurreikusten da urtean 350 tona CO2 gutxiago igorriko dela.

Ibilgailu horiek bezala, autobus hibrido berriek hobekuntza batzuk dituzte:

– “Serie”-ko konfigurazioa, abiadura kaxarik gabea, gidatzea oso eroso egiten duena.

– Frenatzearen energia berriro erabilgarri egiten dute, suabeago frenatuz, freno elementu mekanikoen kontserbazio handiagoa daukate eta energia gordetzeko sistemari etekin handiagoa ateratze diete.

– Arrive & Go funtzio berritzailea dute, zeinarekin ibilgailua geltoki batera hurbiltzen denean eta ibilgailua abiarazten denean edo abiarazten ari den bitartean modu elektrikoan baino ez duen funtzionatzen, gasik igorrik gabe eta ingurunean kutsadura akustikorik eragin gabe.

– Eskatutako geltokiaren kartela dute atzeko aldean erabiltzaileen erosotasunerako.

– USB kargagailu bi dituzte, bidaian zehar gailu elektronikoak doan kargatu ahal izateko.

– Ateetan kamerak ere badituzte harrapatuta geratzea eragozteko, baita atzera martxa egiterakoan talkak eragozteko ere.

– Ateen aldeetan led argiak, horiek zabaltzean eta ixtean pizten direnak.

– Ibilgailuen argi guztiak, baita kanpoko kartelena ere, led argiak dira, aurrezpen energetiko handiago ahalbidetzeko eta hobeto ikusteko.

Ibilgailu berri hauek gehitzeak 4.632.600 euroko inbertsioa eskatu du, eta inbertsio hori bankuko mailegu baten bitartez finantzatzen ari da. Dbusek azken hamarkadetan egin duen autobus erosketarik garrantzitsuenetako bat da.

Era berean, 14 autobus hibrido berri horiek sartuta, Dbusek bere flotan dituen 12 metroko autobusen ia %45 elektriko-hibridoa da jada, eta ingurumenarekin errespetutsuak diren flotetako bat.

Autobus maketa berria

Dbusek autobus maketa berri bat kaleratu du ibilgailu modelo berri honetan oinarrituta, hau da, MAN etxearen Lion’s City NL Hibrido autobus modeloan oinarrituta.

Maketak autobus modeloa zehaztasunez irudikatzen du, eta datozen egunetan Dbusen webgunearen bitartez eskuragarri egongo da. Webgunearen atal berean, MAN etxearen LION’S CITY modeloko autobusaren maketa ere eskuratu daiteke oraindik ere.

Dbus autobus hibrido berriak gehitzen ari da bere flotan, eta datozen egunetan aurkeztuko dira autobus horiek. 14 ibilgailu berri etorriko dira eta horien artean egongo da flotako 500. autobusa, kontuan izanda Konpainiaren zati izan diren autobusak eta trolebusak. MAN etxearen Lion’s City NL HIBRIDO autobusa da (A37), eta 804 zenbakia ezarri zaio Dbusen flota osoaren barruan. 500. autobusa ibilgailu hibrido bat da, eta igorpenak %25 inguru murriztea ahalbidetzen du, antzeko ezaugarriak dituzten autobus dieselen aldean.

Flotaren bilakaera

Dbus 1886an eratu zen, Donostiako Tranbia Konpainia izenarekin, eta historiako 133 urte hauetan hainbat teknologiatako ibilgailuekin funtzionatu du. Odol trakzioa zuten edo animaliek tiratutako tranbiekin hasi zen eta ondoren tranbia elektrikoak sartu zituen, eta gerra zibilaren aurretik lehen autobusa sartu zuen bere flotan. Autobus horiek urte gutxitan egon ziren zerbitzuan, eta 1944an tranbia elektrikoak baino ez zeuden flotan.

1948an, lehen trolebusak sartu ziren (trakzio elektrikoko autobusak) eta autobus batzuk erosi ziren hiriak zeuzkan elektrifikatu gabeko lineetarako. 1973az geroztik flotan autobusak baino ez dira egon. 2011n Dbusek lehen autobus hibridoa sartu zuen bere flotan eta 2014an lehen autobus %º100 elektrikoa.

Ondoren datozen 5 ibilgailuak Konpainiak bere autobus eta trolebusen flotan sartu zituen 1., 100., 200., 300. eta 400. Ibilgailuak dira

1. autobusa 

Data: 1934a gutxi gorabehera. 

Modeloa: Berliet

Matrikula: SS-8792

Flota barruan zuen zenbakia: 1 

Autobus diesela, Tolosan Hijos de Ildefonso Eizagirre sozietateak jarritako karrozeriarekin.

(Argazkia: Trenaren Euskal Museoa)

100.trolebusa 

Data: 1961a gutxi gorabehera. 

Modeloa: BUT Q1 (British United Traction) 

Matrikula: Matrikularik gabe

Flota barruan zuen zenbakia: 91 

Bi solairuko trolebusa, London Transport Executiveri erosia.

(Argazkia: Jean-Henri Manara)

200.autobusa 

Data: 1982 

Modeloa: Pegaso 6038 

Matrikula: SS-6680-P

Flota barruan zuen zenbakia: 206 

Autobus diesela, Burillo jarritako karrozeriarekin. Hiru atedun lehen autobusa flotan.

(Argazkia: Jokin Larrañaga)

300.autobusa 

Data: 1997 

Modeloa: Mercedes O405N2 

Matrikula: SS-0464-AZ

Flota barruan zuen zenbakia: 523 

Autobus diesela, Burillo jarritako karrozeriarekin. Mugikortasun urria duten pertsonentzat solairu baxua eta arrapala zituen lehen modeloa izan zen.

(Argazkia: Jokin Larrañaga)

400.autobusa 

Data: 2008 

Modeloa: MAN Lion´s City 

Matrikula: 5384 GDN

Flota barruan zuen zenbakia: 709 

Autobus diesela, MANek jarritako karrozeriarekin eta egungo irudi korporatiboarekin.

(Argazkia: Sergio Ibañez)

Gaur mugikortasunari buruzko MOUVEMENTS jaialdia egin da Donibane Lohizunen,  Euskal Hirigune Elkargoaren Mugikortasun Sindikatuak antolatuta, eta Dbusek elektromugikortasunari lotuta dituen esperientziak eta proiektuak jakinarazi ditu bertan. Mugikortasunari lotutako agente batzuk bildu eta haien artean esperientziak eta ezagutzak trukatzeko asmoarekin egindako foro bat da jaialdia.

Jardunaldian, Javier Vallejok, Dbuseko zuzendari ondokoak, Dbusek elektromugikortasunarekin eta ingurumenaren ikuspegitik iraunkorra den garraioarekin duen konpromisoa azaldu du, bai eta elektromugikortasunari lotuta Konpainian gaur egun lantzen ari diren proiektuak ere. Era berean, floten elektrifikazioari modu bideragarrian aurre egiteko operadoreek dituzten premiez eztabaidatu da, bai eta soluzio teknologiko honek konpainien egunerokoan erabiltzeko eta beste propultsio sistema batzuekin konbinatzeko dituzten abantailez eta desabantailez ere.

Dbus E-MOBASK proiektu europarrean parte hartzen ari da, Euskal Kosta-Aturriko Mugikortasun Sindikatuarekin (SMPBA) eta Gipuzkoako Garraioko Lurralde Agintzaritzarekin (GGLA) batera, Euskal Eurohirian garraio publikoaren erabilera sustatzeko eta errazteko asmoarekin. Proiektuaren zati bat –%65–  Eskualde Garapenerako Europako Fondoarekin (FEDER) finantzatuko da,  Interreg V-A Espainia-Frantzia-Andorra programaren bitartez (POCTEFA 2014-2020). POCTEFAren helburua da Espainia, Frantzia eta Andorra arteko mugako eskualdearen integrazio ekonomikoa eta soziala indartzea. Batez ere mugaz gaindiko jarduera ekonomikoak, sozialak eta ingurumenekoak garatzen laguntzen du, lurralde garapen iraunkorraren aldeko estrategia bateratuen bitartez.

Azken 6 hilabeteetan Dbus bere lehen autobus %100 elektriko artikulatua probatzen aritu da. Irizar Taldeak fabrikatutako ie tram modeloan frogatu da lehen esperientzia pilotu hori. Ibilgailuak 28-Amara-Ospitaleak linean eman du zerbitzua, hau da, Dbuseko linearik erabilienean eta Euskadin urtean bidaiari kopururik handiena erregistratzen duen linean.

Proba pilotu berritzaileari esker, sistemaren funtzionamendua egiaztatu ahal izan da. Benetako baldintzetan eta bidaiariekin zein hutsik edo bidaiaririk gabe doala probatu da. Ibilbidean zehar kargatzeko Miramonen instalatu den azpiegitura elektrikoa frogatzeko probak ere egin dira. Autobusak bukatu ditu jada zerbitzuko probak, baina urtarrilaren 31ra arte funtzionamenduan jarraituko du azpiegituraren froga gehiago egiteko.

Ibilgailuaren ezaugarriak

Irizarren ie tram-a 18 metroko autobus bat da, ez du batere kutsatzailerik igortzen (0 igorpen) eta isila da. Horrez gain, diseinu berritzailea dauka eta estetika aerodinamiko erakargarria. Kotxetegietan gauez egiten zuen kargaz gain, proba pilotuan autobusak aukerako karga egiten zuen ibilbidean zehar, 28 lineak Miramonen duen linea buruko geltokian, hain zuzen. Izan ere, geltoki horretan instalatu zen karga horretarako beharrezkoa den azpiegitura elektrikoa. Azpiegitura bera ere Irizar Taldeak garatutakoa eta hornitutakoa zen. Kargarako, autobusak goiko aldean duen pantografoa zabaldu eta karga zutoinarekin konektatzen zen.

18 metroko autobus %100 elektriko artikulatu batekin egin den proba hau beste urrats bat da Donostiako autobus flota elektrifikatzeko prozesuan. Linea honetan, Dbusek 12 metroko 3 autobus %100 elektriko ditu eta beste proiektu pilotu batzuk lantzen ari da mugikortasun iraunkorragoa bultzatzen jarraitu ahal izateko.

Urtarrilaren 19an eta 20an, San Sebastian eguna zela eta, erabiltzaile asko erregistratu dira Dbuseko autobusetan. Guztira, urtarrilaren 19tik urtarrilaren 20ra bitartean,  hau da, larunbatetik igandera bitartean, 157.025 bidaia zenbatu dira (behin-behineko datua). 2013. urtearen aldean, orduan ere urtarrilaren 19a eta 20a larunbata eta igandea baitziren, 3.554 bidaia gehiago erregistratu dira.

Era berean, ohiko larunbat eta igande batean baino 51.000 bidaia gehiago erregistratu dira. Pasa den urteko datuei dagokienez, iaz jaia ostiralean eta larunbatean ospatu zen, eta ohiko ostiraletan eta larunbatetan baino 38.000 bidaia gehiago erregistratu ziren; beraz, aurtengo datuek erakusten dute ohiko bidaiekiko igoera bat egon dela, asteko egunaren arabera.

Era berean, gautxori zerbitzuetan 17.440 bidaia zenbatu dira gau bien artean. Berez, urtarrilaren 19ko gauean 12.400 bidaia erregistratu dira, eta hori gau bakar bateko errekor historikoa da gautxori zerbitzuetan.

San Sebastian jaiari begira, hilaren 19ko arratsaldean Dbusek auzo guztietako lineak indartu zituen banderaren Igoeraren aurretik, gau osoan zehar Igoeraren ondoren, hilaren 20ko zerbitzua hasi aurretik, hilaren 20ko goizean, Haur Danborrada dela eta, eta 20ko arratsalde-gauean, 4:00etara arte, azken autobus zerbitzuak itxi arte, banderaren Jaitsieraren ondoren.

Autobusaren erabilera oso handia izan da hiriko linea guztietan, eta hauek izan dira egun horietan gehien erabili direnak:

• 13-ALTZA: 19.877 bidaia
• 28-AMARA-OSPITALEAK: 18.740 bidaia
• 5-BENTA BERRI: 18.044 bidaia
• 26-AMARA-MARTUTENE: 10.165 bidaia
• 25-BENTA BERRI-AÑORGA: 6.831 bidaia

Datu horiekin, Dbusek jarraitzen du izaten egun horietan donostiarrek hirian mugitzeko gehien aukeratzen duten garraiobidea, izan ere, danborraren bideak zirkulazioa oztopatu ohi du. Dbusek eskerrak eman nahi dizkie erabiltzaileei izandako pazientziagatik, eta lanean jarraituko du zerbitzua egunez egun hobetzeko.

2018an, 29.168.562 izan dira Dbusen zerbitzuetan autobusez egindako bidaiak (behin-behineko datua), eta aurreko urtean, berriz, 28.402.059 bidaia erregistratu ziren. Horrek esan nahi du bidai kopuruak igoera handia eduki duela, urtean 766.503 bidaia gehiago egin baitira. 2000tik egon den igoerarik handiena izan da, eta orain arteko bigarren bidai kopururik handiena, 2012an  29.216.698 bidaia erregistratu ziren eta.

Uztailaren hasierara arte Astiñeneko zubia itxita egon den arren eta horren ondorioz denbora tarte horretan autobusek 34.000 bidaia gutxiago egin badute ere, 766.503 bidaia gehiago egon dira azkenean, 24-27-41 lineek egin behar izan dituzten ibilbide alternatiboei esker.

Era berean, garrantzitsua da azpimarratzea Dbusen zerbitzuen erabilerak lanegunetan, larunbatetan, igandeetan eta jaiegunetan eta gautxori zerbitzuetan ere egin duela gora, 2013ko martxoan Gipuzkoan tarifa bateratuta abiarazi zenetik errekor historikoa lortuta.

Horrenbestez, datu horiekin, Dbusek tarifa bateratu aurretik garraio publikoaren erabileran zuen maila eskuratu du berriro, jakinda 2011n izan zuela erabilera mailarik  handiena 2004tik etengabe igotzen aritu ondoren.

Mugikortasuneko zinegotzi Pilar Aranak oso ondo baloratu du 2018an erregistratu den bidai gorakada, eta azpimarratu du “Dbuseko autobusen erabilera maila altuari esker hiria lehenengo lekuan dagoela garraio publikoaren erabilerari dagokionez. Nabarmendu du, halaber, erabiltzaileak oso pozik daudela Dbusek ematen duen zerbitzuarekin, zerbitzu eraginkorra eta gero eta iraunkorragoa baita, flotan sartu dituen autobusak modernoagoak eta garbiagoak direlako”.

2018a zenbakitan

2018an linearik erabiliena 28-AMARA-OSPITALEAK linea izan da, 4.141.657  bidaiarekin, eta ondoren 13-ALTZA linea 3.659.161 bidaiarekin eta 5-BENTABERRI linea 3.098.813 bidaiarekin.

Abuztua izan da autobusa gehien erabili den hilabetea, 2.599.594 bidaiarekin (Donostian Dbus autobusen hileko erabilerari dagokionez inoizko kopururik handiena), eta horren atzetik uztaila, 2.526.588 bidaiarekin, urria, 2.498.588 bidaiarekin, eta iraila, 2.490.072 bidaiarekin.

Igoera nahiko homogeneoki erregistratu da urte osoan zehar, izan ere, neguko hilabeteetan zein udakoetan erabili da gehienbat autobusa oro har. Zalantzarik gabe, eman den zerbitzu onak eragin du horretan, nagusiki puntualtasunaren aldetik izandako indize altuengatik eta zerbitzuan lortutako abiadura komertzial handiarengatik; izan ere, horregatik da garraio publikoa hirian mugitzeko modurik eraginkorrena donostiarrentzat.

Urteko egun hauetan erabili da gehien autobusa: abenduaren 21ean (San Tomas) 120.193 bidaiarekin (horixe da, hain zuzen, Donostian garraio publikoa erabili deneko zifra historikorik handiena); urtarrilaren 19an (San Sebastian bezpera), 115.837 bidaiarekin; abuztuaren 14an (Ama Birjinaren egunaren bezpera), 112.752 bidaiarekin; urriaren 31n (Halloween gaua), 106.386 bidaiarekin; azaroaren 23an (Black Friday), 102.019 bidaiarekin; abenduaren 5ean, 101.637 bidaiarekin; eta abenduaren 20an, 100.991 bidaiarekin.

Bide beretik, bada beste datu positibo bat: Gautxori zerbitzuaren erabilera nabarmen handitu da, 210.248 bidaia erregistratu baitira; alegia, aurreko urtean baino 20.625 bidaia gehiago (%11ko erabilera hazkundea).

Autobus erabileraren batez bestekoa igo egin da bai lanegunetan (eguneko 91.651 bidaia, eta aurreko urtean eguneko 90.255 bidaia izan ziren) bai larunbatetan (eguneko 69.553 bidaia, eta aurreko urtean eguneko 65.829 bidaia izan ziren), bai eta jaiegunetan ere (eguneko 43.167 bidaia, eta aurreko urtean eguneko 41.435 bidaia izan ziren).

2019an ere, donostiarren konfiantza hobetzeko lanean jarraituko dugu Dbusen. Donostiako herritarrek garraio publikoaren alde egindako apustuari eta Dbus osatzen duten pertsonek egunetik egunera zerbitzua hobetzeko egindako lanari esker erreferentzia gara sektorean.