Author: Esti

E-MOBASK proiektu europarraren barruan, Dbusek EKObus sistema flotako autobus guztietan inplementatzeko lanak esleitu ditu. Eraginkortasunez gidatzen laguntzeko munduan dagoen sistema aitzindaria da EKObus sistema. DATIK izan da inplementazio lanen lehiaketa publikoan esleipendun atera den enpresa. Enpresa teknologiko hori bera izan zen 2013an sistema garatu eta Dbuseko 5-Benta Berri, 21-Mutualitateak-Anoeta, 25-Benta Berri-Añorga eta 28-Amara-Ospitaleak lineetan zerbitzua ematen duten 32 autobusetan inplementatu zuena.

Eraginkortasunez gidatzen laguntzeko sistema batek eta anti-bunching sistema batek (autobusek bat ez egiteko sistema) osatzen dute EKObus sistema. Gidariari laguntzen dio bere gidatzeko era ekonomikoa eta ekologikoa izan dadin, erregai fosilen kontsumoa eta kutsatzaileen igorpena gutxituta. Sistemak gidatzearen hainbat alderdi monitorizatzen ditu, eta gehiegi kontsumitzen ari denean gidariari jakinarazten dio pantaila txiki baten bitartez. Ordutegiak betetzen ere laguntzen dio gidariari, linearen maiztasuna mantentzen saiatzeko. Garapen berri honetan, zeina 2019ko udaberrian funtzionamenduan egotea espero baita, sistemak hobekuntzak eta funtzionaltasuna berriak edukiko ditu.

Esleipenak 264.537,20€-ko kostua dauka, aurreikusitako lizitazio oinarria baino %13,27 kostu txikiagoa, alegia. Neurria E-MOBASK proiektu europarraren zatia da, eta bere helburua da Euskal Eurohirian garraio publikoaren erabilera bultzatzea eta erraztea, erabilera errazagoa, erakargarriagoa eta iraunkorragoa izan dadin eta garraio publikoa ibilgailu pribatuak baino gehiago erabiltzea bultzatzeko. Horrela, sistema autobus guztietan inplementatu ahal izango da, linea guztien puntualtasuna hobetuta eta kontsumoak eta igorpenak murriztuta, orokorrean. Izan ere, aurreikusten da sistema flota osora zabalduta igorpen kutsatzaileak %5-6 txikiagoak izango direla.

E-MOBASK proiektua Eskualdeen Garapenerako Europako Fondoak (FEDER) kofinantzatu du %65ean, Interreg V-A Espainia-Frantzia-Andorra programaren bitartez (POCTEFA 2014-2020). POCTEFAren helburua da Espainia, Frantzia eta Andorra arteko mugako eskualdearen integrazio ekonomikoa eta soziala indartzea. Batez ere mugaz gaindiko jarduera ekonomikoak, sozialak eta ingurumenekoak garatzen laguntzen du, lurralde garapen iraunkorraren aldeko estrategia bateratuen bitartez.

Dbusen flota ingurumena gehien errespetatzen duen flotetako bat da. 12 metroko 3 autobus %100 elektriko eta 24 autobus hibrido dauzka, Start-Stop sistemari esker modu hibridoan ere funtzionatzen duten bi autobus dieselez aparte. Era berean, bi proiektu pilotu egiten ari da probatzeko, alde batetik, Irizarrek egindako 18 metroko lehen autobus %100 elektriko artikulatua, zeinak geltokian aukera karga egin beharko duen, eta, bestetik, CAF Taldeko Vectia enpresak egindako autobus hibrido-elektriko bat. Era berean, urtea amaitu baino lehen Dbusek 14 autobus hibrido gehiago sartuko ditu bere flotan. Horrela, laster flotaren %45 elektriko-hibridoa izango da.

Dbusek Transportes Unidos de Asturias (TUA) enpresako eta EMTUSA-ko ordezkaritzaren bisita bat eduki du; Oviedoko eta Gijongo hiri garraioa kudeatzen dituzte erakunde biek, hurrenez hurren. Asturiasko eta Gijongo garraioa kudeatzeaz arduratzen diren erakundeak dira.  Asturiasko taldearen ordezkariek kotxetegietako instalazioak bisitatu ahal izan dituzte, eta Donostiako autobusen flotan ezarritako azken aurrerapen teknologikoak eta autobus elektrikoak zehaztasunez ezagutu.

Asturiasko ordezkaritzak EMV kontakturik gabeko  banku txartelarekin ordaintzeko sistemaren funtzionamendua egiaztatu ahal izan du, zeina 26-Igeldo eta 45- Renfe-Bus Geltokiak-Antigua-Aiete lineetan ezarrita baitago 2017az geroztik. Eguneko noizbehinkako bidai txartela kontakturik gabeko Visa, Mastercard eta American Express kreditu txartelekin eta zordunketa txartelekin eta mugikorretako aplikazio batzuekin ordaintzen uzten du sistema berritzaile honek. Espero da 2019ko udarako sistema flota osora zabaldu ahal izatea.

Gidatzen laguntzeko EKObus sistema ere ezagutu ahal izan dute. Sistema aitzindari hau Dbuseko 32 autobusetan dago martxan 2013az geroztik eta aurreikusita dago, baita ere, flota osora zabaltzea. Eraginkortasunez gidatzen laguntzeko sistema batek eta anti-bunching sistema batek (autobusek bat ez egiteko sistema) osatzen dute EKObus sistema. Gidariari laguntzen dio era ekonomikoan eta ekologikoan gidatu dezan, erregai fosilen kontsumoa eta kutsatzaileen igorpena gutxituta eta, aldi berean, linearen maiztasuna eta puntualtasuna mantenduta. Euskal Eurohirian garraio publikoa sustatzea helburu duen E-MOBASK proiektu europarraren barruan sartzen dira neurri biak.

Bisitan, halaber, big datatik abiatuta konpainiaren autobusetako bidaiarien jatorri-helmuga matrizea eratzeko Dbusek erabiltzen duen programa berritzailea ikusi ahal izan dute.  Autobusetako ticketing datuetatik abiatuta eta algoritmo matematiko berritzaile bat erabiliz,  erabiltzaile donostiarren bidai ohiturak osatu ditzake. Hau da, erabiltzaileek egin ohi dituzten bidaien erregistroa hartuz jakin daiteke zer geltokitan igotzen eta jaisten diren erabiltzaile horiek, haien jatorri-helmuga matrizea, alegia.

TUAko eta EMTUSAko ordezkaritza interesatuta agertu da, halaber, une honetan Dbusek martxan duen eskaripeko taxibus zerbitzuaz, zeinak Gros Ategorrietarekin eta Uliarekin konektatzen duen. Eguneroko garraio zerbitzu bat da eta erabiltzeko aldez aurretik erreserbatu behar da. MUGI txartelarekin ordaindu daiteke, hobariak eskuratzeko aukerarekin eta Dbuseko gainerako lineekiko autobus aldaketak egiten uzten du.

Bukatzeko, Dbusek bere flotan dituen autobus elektrikoen funtzionamendua egiaztatu ahal izan dute Asturiasko teknikariek bisitan. Dbusek 12 metroko 3 autobus %100 elektriko ditu,  eta proiektu pilotu bat egiten ari da 28 autobus linean Irizar ie tram probatzeko. 18 metroko autobus %100 elektrikoa da ie trama, zero igorpenekoa eta artikulatua. 9-Egia-Intxaurrondo, 13-Altza eta 14-Bidebieta lineetan egiten ari den proiektu pilotua ere ezagutu dute, non CAF Taldeko Vectia enpresak fabrikatutako autobus hibrido-elektrikoa probatzen ari den.

Dbusen oso garrantzitsutzat jotzen dugu hiriko garraioaren hobekuntzan lanean ari diren enpresa eta erakundeekin harremanetan egotea, bere testuinguru partikularreko premietan zentratuta baina ikuspegi globalarekin, izan ere, kanpoko esperientzietatik ikasteko aukera ematen du, bai eta etorkizuneko ikuspegi berri bat lortzea ere, lankidetza berriak eta baterako proiektuak sortzeko aukerak irekitzeaz aparte.

Syndicat des Mobilités Pays Basque-Adour (SMPBA) erakundeko teknikari batzuek osatutako ordezkaritza bat Donostian egon da hiriak mugikortasun elektrikoaren alde egindako apustua ezagutzeko Dbusen eskutik. Dbus eta Pays Basque-Adourreko Mugikortasuneko Sindikatua E-MOBASK proiektu europarraren parte hartzen ari dira elkarrekin. Proiektuak Euskal Eurohirian garraio publikoaren erabilera bultzatzea eta erraztea du helburu, erabilera errazagoa, erakargarriagoa eta iraunkorragoa izan dadin eta garraio publikoa ibilgailu pribatuak baino gehiago erabiltzea bultzatzeko.

Ibilgailu elektrikoen azterketa da proiektuaren baterako neurrietako bat. Dbusek 12 metroko 3 autobus %100 elektriko ditu,  eta proiektu pilotu bat egiten ari da 28 autobus linean Irizar ie tram probatzeko. 18 metroko autobus %100 elektrikoa da ie trama, zero igorpenekoa eta artikulatua. Proiektuaren barruan egingo den azterketan, ibilgailuen funtzionamendutik ateratzen diren emaitzen berri emango da. Hain zuzen ere, Pays Basque-Adourreko Mugikortasuneko Sindikatuak 18 metroko 18 autobus elektriko sartuko ditu laster bere flotan. Autobus horien izena Trambus da, eta azaroaren 9tik 17ra bitartean egingo da haien aurkezpen ofiziala Baionan, Angelun, Biarritzen, Boucaun eta Tarnosen

Ordezkaria bereziki interesatuta agertu da autobus %100 elektriko artikulatuaren proiektu pilotuaz, eta mantentze lanetako eta kargarako sistema ikusteko aukera eduki du. Kotxetegietan karga gune bat edukitzeaz gain, autobus %100 elektriko artikulatuak aukerako karga bat egingo du ibilbidean, 28 lineak Miramonen duen bukaerako geltokian.

E-MOBASK proiektua Eskualdeen Garapenerako Europako Fondoak (FEDER) kofinantzatu du %65ean, Interreg V-A Espainia-Frantzia-Andorra programaren bitartez (POCTEFA 2014-2020). POCTEFAren helburua da Espainia, Frantzia eta Andorra arteko mugako eskualdearen integrazio ekonomikoa eta soziala indartzea. Batez ere mugaz gaindiko jarduera ekonomikoak, sozialak eta ingurumenekoak garatzen laguntzen du, lurralde garapen iraunkorraren aldeko estrategia bateratuen bitartez.

Azken urteetako joerari jarraituta, 2018ko lehen seihilekoan 14.195.767 bidaia erregistratu dira Dbuseko autobusetan; horrek esan nahi du aurreko urteko denbora tarte berean baino 255.463 bidaia gehiago egin direla.

Hurrengo grafikoan, lehen seihilekoko emaitzek azken urteetan eduki duten bilakaera ikus daiteke, kontuan izanda 2013an Tarifa Bateratua sartzean erregistratu zen beherakada handia.

Analisia lineaz linea

Lineei dagokienez, 2018ko lehen seihilekoan gehien erabili den linea Amara-Ospitaleak izan da (28 linea), eta horren atzetik Altzakoa (13 linea) eta Benta Berrikoa (5 linea). Bidaiarien Garraio Publikoari buruzko UNE-EN 13816 arauaren arabera AENORen kalitate ziurtagiria duten hiru lineak dira, eta ziurtagiri horrekin linea horien zerbitzuaren kalitatea egiaztatzen da.

Era berean, sei hilabete hauetan bidaia kopuruak gora egiten jarraitu du Antiguon, Berion, Ibaetan eta Igaran zerbitzua ematen duten lineetan (5-25-33-40-43-45 lineak), aparteko 115.000 bidaia baino gehiagorekin, eta Amaran zerbitzua ematen dutenetan (17-21-26-28 lineak), aparteko 102.000 bidaia baino gehiagorekin. Modu berean, Ekialdean aldaketarik garrantzitsuena izan da Altza eta Bidebietako lineek (13-14 lineak) eta Egia eta Intxaurrondo lineek (8-9-29-42 lineak) bidaia kopuruan eduki duten igoera. Zehazki, aparteko 40.000 eta 19.000 bidaia gehiago zenbatu dira, hurrenez hurren. Aiete aldeko lineek (18-19-23-31-32-45 lineak) gora egiten jarraitu dute, duela 2 urte egin ziren hobekuntzen ondoren. 38.000 bidaia baino gehiagoko igoera eduki dute.

Horrez gain, Gautxori zerbitzuek gorakada handia eduki dute, urte bat baino gehiagoan zerbitzu horien erabilera etengabe jaitsi ondoren. 2018ko lehen seihileko honetan, egoerak buelta ematen du eta aparteko 10.603 bidaia zenbatu dira, %13 baino gehiago hazi dela adierazita. Gorakada linea guzti-guztietan gertatu da, B4-Amara-Martutene linea izanik gehien erabilitakoa.

Azpimarratzekoa da, halaber, TB6-Uliako Taxibusa eskaripeko zerbitzuaren gorakada. 1.907 bidaia gehiago eduki ditu, eta horrek esan nahi du zerbitzuak %30 egin duela gora.

Halere, eta zenbaki positiboekin kontrajarrita, 2018ko lehen seihileko honetan Astiñeneko zubiaren itxierak 79.241 bidaiako jaitsiera ekarri du itxiera horrek kaltetutako lineetan, hau da, 24, 27 eta 41 lineetan.

Bidaien analisia

2018ko lehen seihilekoan, urtarrilaren 19a izan da autobusa gehien erabili den eguna (San Sebastian bezpera). Egun horretan 115.837 lagunek hartu zuten autobusa. Urtarrilaren 19aren atzetik, otsailaren 2a eta apirilaren 19a (Europa Leagueko partida Anoetan) izan dira autobusa gehien erabili den egunak, horietan 99.193 eta 97.318 bidaia erregistratu baitziren, hurrenez hurren.

Zentzu horretan, lanegunetako autobusen batez besteko erabilera tarifak bateratu zirenetik handiena izan da, 90.746 bidaiarekin (89.329 bidaia 2017an). Larunbat eta jaiegunetako erabilerari dagokionez, lehen seihileko honetan batez besteko erabilera 2017koa baino handiagoa izan da, baita tarifak bateratu zirenetik erregistratutako handiena ere. Izan ere, larunbatetan 66.029 bidaia erregistratu dira (64.367 bidaia 2017an) eta 39.621 bidaia jaiegunetan (39.196 bidaia 2017an).

Informazio osoa (pdf)