Category : Berriak

Dbus da Transport Ticketing nazioartean prestigio handia duen sarirako zortzi finalistetako bat, Ordainketa Sistema Adimendunik Hoberena kategorian. Sariak mundu osoko garraio publikoko operadoreen eta enpresa teknologikoen bikaintasuna azpimarratzen du, garraioaren kalitatea eta eraginkortasuna hobetzeko asmoz ordainketa sistemetan berrikuntzak egitearen aldeko apustuari dagokionez. 

Zortzi finalisten artean, Dbus ez ezik Eskoziako eta Skaneko (Suedia) garraio publikoko enpresak daude edo Silverrail, Nación Servicios eta Masabi enpresa teknologikoak. Sektoreko profesionalek osatutako epaimahaikide batek aukeratuko ditu irabazleak, eta 2018ko urtarrilaren 23an, asteartean, Londresen egingo den zeremonian jakinaraziko dira irabazleen izenak.  

Autobusean bidaiatzea esperientzia erosoagoa eta errazagoa izatea ahalbidetzen duten ordainketa modu berritzaileak inplementatzen alde egind du apustua Dbusek eta horregatik izendatu dute sarirako. 2017ko otsailaz geroztik, Donostiako autobusetan Bizkaiko garraio txartela (BARIK) eta Arabakoa (BAT) erabili daitezke bidaia ordaintzeko. Era berean, pasa den udan Dbusek proiektu pilotu bat jarri zuen abian, bidaiak kontakturik gabeko EMV banku txartelarekin ordaintzeko. Proiektua 16 eta 45 autobus lineetan garatu zen, hiria bisitatzen duten pertsonek gehien erabiltzen dituzten lineak direlako. Ticketing sisteman egindako hobekuntza horiekin arinago ordaintzen da autobusean sartzean, eta geldialdi bakoitzean ematen den denbora murrizten da. Horrek, aldi berean, bidai denbora murriztea ahalbidetzen du eta zerbitzuen abiadura komertziala hobetzea ere bai.

Bigarren aldia da Dbus sari hauetarako izendatu dutela. Izan ere, 2013an Garraio Enpresa Berritzaileenaren kategorian finalista izan zen, Donostiako garraio publikoa hobetzeko teknologia berriak ezartzen azken urteetan egindako jarduketa ugariri esker. Gainera, ezarpen horiei esker Dbus erreferente bihurtu da nazioartean eta aitortza eta sari asko eskuratu ditu.

Gaur, EBSF_2 – European Bus System of the Future 2 (Etorkizuneko Autobus Europarren Sistema 2) proiektu europarrari buruzko jardunaldi bat egingo da Donostian, eta bertan Donostiak eta Madrilek, proiektuaren hiri erakusleek, garatu eta analizatu dituzten berrikuntza teknologikoak aurkeztuko dira. Europako Batzordeak Horizon 2020 programaren baitan finantzatutako proiektua da, eta bere helburua da autobusak garraio publiko gisa duen efizientzia eta erakargarritasuna areagotzea, etorkizuneko premiei erantzungo dieten autobusen belaunaldi berri bat diseinatuta.

Proiektu europarrak 3 urteko iraupena dauka, 2015eko maiatzean hasi zen, eta 42 bazkide ditu, 12 hiri hauetan soluzio teknologiko berriak esperimentatzen: Donostia, Paris hiria eta bere eremu metropolitanoa, Londres, Lyon, Bartzelona, Helsinki, Madril, Dresden, Ravenna, Göteborg eta Stuttgart. Dbusekin eta CEIT-IK4 Zentro Teknologikoarekin batera, Donostiako erakuslean parte hartzen ari dira IRIZAR autobus eta autokarren fabrikatzailea, Datik eta Digimobee enpresa teknologikoak eta Garraio Publikoaren Nazioarteko Elkartea – UITP (hiri eta eskualde garraio publikoen operadoreen munduko elkartea).

Gaurko jardunaldian, CEIT-IK4k, Dbusek eta Garraio Publikoko Nazioarteko Batasunak antolatutakoa baita, Donostia eta Madril hiri erakusleek egindako lanak aurkeztu dira, eta lan horien emaitza nagusiak erakutsi dira. Ekitaldian nazioarteko erakunde ugariren ordezkariak egon dira: enpresa teknologikoak, autobus fabrikatzaileak, zentro teknologikoak eta ikerketa zentroak, bai eta herri askotako garraio operadoreak ere.

Donostiako erakuslea

Donostiako erakuslean gidatzen laguntzeko bi sistema aztertu dira, erregai kontsumoa murrizteko eta bidaiarien erosotasuna areagotzeko asmoarekin.

1) EKOBUS sistema, DATIKek garatua eta Dbusek 2013an ezarria, aintzindaria da munduan, eta gidariari laguntzen dio modu ekonomikoan eta ekologikoan gidatzen, erregai fosilen kontsumoa eta igorpen kutsatzaileak murriztuz. EKOBUS sistemak gidatzearen hainbat alderdi monitorizatzen ditu, eta kontsumoa gehiegizkoa den unetan gidariari jakinarazten dio pantaila txiki baten bitartez. Ordutegiak betetzen ere laguntzen dio gidariari.

2) NONVIS sistema, CEIT-IK4k garatua, EKOBUSen osagarri bat da, eta gailu haptiko bat eta bozgorailu bat erabiltzen ditu gidariari aginduak emateko, seinale bisualak erabili gabe.

Autobusa martxan dagoen bitartean, NONVISek autobus barruko ekipoetako datuak analizatzen ditu eta, aldian-aldian, gidaritzaren eraginkortasun maila kalkulatzen du. Eraginkortasun maila horri EKO maila deitzen zaio. Modu ekologikoan eta ekonomikoan gidatzen denean, EKO mailak gora egiten du eta NONVISek soinu atsegina ateratzen du: Osterantzean, EKO mailak behera egiten duenean, sistemak gidariaren eserlekua suabe bibrarazten du gidariari jakinarazteko.

Era berean, Donostian beste bi berrikuntza teknologiko hauek probatu dira:

3) WARM sistemak, CEIT-IK4k garatuak, autobus flotaren mantentze lan prediktiboen sistemen informazioren kudeaketa hobetzen du, mantentze lanetako langileen lan karga murriztuta, bai bulegoetan bai tailerretan.

4) BPST simulazio softwarearekin (Bus Passenger Simulation Tool), zeina CEIT-IK4k ere garatu baitu, autobusen barruko konfigurazio berriak aztertu dira, mugikortasun urria duten bidaiarien irisgarritasuna eta fluxua hobetzeko.

Madrileko erakuslea

ECONBUS sistemak, TEKIA Ingenieros enpresak garatutakoak, gidari askoren gidatze estiloak konparatu ditzake eta gidari hoberenengandik ikasi, eta gidatze estiloa hobetuz flotan aurrezten den erregaia zehaztasunez kalkulatzea ere ahalbidetzen du.

Donostian eta Madrilen egin diren ekintzei esker posible izaten ari da teknologia berritzaileak laneko baldintza errealetan ebaluatzea eta analizatzea ea autobus garraio publikoa hobetzen laguntzen duten, garraioaren kalitateari eta errentagarritasunari eragiten dioten gai hauei dagokienez: igorpen kutsatzaileak murriztea, bidaiari guztien erosotasuna eta gogobetetzea areagotzea, eta autobus konpainietako langileen lana erraztea.

Dbus eta Gipuzkoako Garraioko Lurralde Agintaritza (GGLA), Baionako Aglomerazioko Garraio Sindikatuarekin batera (STACBA), E-MOBASK proiektuan parte hartzen ari dira Euskal Eurohiriaren garraio publikoaren erabilera bultzatzeko eta errazteko. 

Proiektuan parte hartzeko hiru erakundeek eratu duten partzuergoa onartua izan da POCTEFA 2014-2020 programaren deialdian. Europako lurralde lankidetzarako INTERREG tresnaren zati bat da programa hau. Proiektuak 3 urteko iraupena edukiko du, 2018ko urtarrilaren 1ean hasiko da eta 1.182.358€-ko diru laguntza bat eskuratuko du. Ekintzak Donostia-Irun-Baiona igarobidetik zehar egingo dira. 

E-MOBASKek mugaz gaindiko eremuan garraio publikoa hobetzea bilatzen du, garraioa errazagoa, erakargarriagoa eta iraunkorragoa izan dadin eta garraio publikoa erabiltzera bultzatzeko, ibilgailu pribatuaren aurretik. Horretarako, mugaz gaindiko erabiltzaileak hobeto informatuta egon daitezen eta bidaia ordaintzea errazago eduki dezaten ekintzak planteatzen dira, bai eta iraunkorragoa eta ingurumenarekin errespetutsuagoa den garraioa bultzatzeko ekintzak ere. 

E-MOBASKek hiru ardatz nagusi ditu: 

– Informazioa hobetzea erabilgarri dauden komunikazio euskarrien bitartez: mugaz gaindiko informazioa osotuagoa eta ulerkorragoa izan dadin itzuli behar diren edukien analisia, eta webguneetako eta appetako informazioa hobetzea, bai eta webgune eta app horien bitartez MUGI zerbitzuetara sartzeko bideak eta zona bietako seinaleak ere, geltokietan –seguruenik eguzki panelak– eta autobusen pantailetan bidaiarientzako informazio panelak instalatzeaz gain. 

– Ticketing integratua eta ordainketa modu berriak: Interoperabilitatea STACBAren aldeko eta Euskal Autonomia Erkidegoko ticketing sistemen artean, BAT-BARIK-MUGI ticketing sistema horretarako sarbidea hobetzea; eta kontakturik gabeko EMV banku txartelekin eta QR kodeekin ordaintzeko modua ezartzea Donostian. 

– Elektromugikortasuna eta garraio publikoaren energi efizientzia hobetzea: Dbusek eta STACBAk martxan jarritako autobus elektrikoen inplementazioa aztertzea eta konparazio azterketa bat egitea Donostiako eta Baionako emaitzak aztertzeko. Era berean, bi sistema berri ezarriko dira Dbuseko diesel autobusetan, energi efizientzia hobetzeko: Batetik, Start-Stop sistema flotaren 2 autobusetan ezarriko da –sistemarekin motorra gelditu daiteke geldialdietan erregai kontsumoa eta igorpen kutsatzaileak murrizteko; eta bestetik, EKObus sitema autobus flota osoan ezarriko da –soluzio teknologiko horrek eraginkortasunez gidatzen laguntzeko sistema bat dauka eta anti-bunching sistema bat (bat ez egiteko sistema) linearen maiztasunari eusten saiatzeko eta, beraz, geltokietako ordutegiak hobeto betetzeko–. EKObus aktibatu egiten da autobusa martxan dagoela, eta horregatik Start-Stop sistemaren osagarria da. 

Mugaz gaindiko garraio publikoa erabiltzea sustatzen saiatzen diren neurriak dira. Kalitateko zerbitzua eskaintzen dute, garraioa ulerkorragoa, erabiltzen errazagoa eta iraunkorragoa izatea ahalbidetuko duten hobekuntzetan oinarrituta. 

Bigarren urtez jarraian, Donostia Kulturak eta Dbusek Liburuak martxan ekintza antolatu du, Literaktum literatura jaialdiaren barruan, Donostiako garraio publikoan irakurketa bultzatzeko. Azaroaren 14tik 25era, jaialdiak irauten duen bitartean, Dbuseko autobusean irakurtzen doazenek liburu bat jasoko dute opari.   

Liburuak martxan ekimena pasa den urtean egin zen lehenengo aldiz, Liburu bat, bidaia bat lelopean, 2016ko Europako Kultur Hiribirutzaren barruan, 2015ean Errumaniako Cluj-Napoca hirian egin zen antzeko ekintza batean inspiratuta. Oraingo honetan, liburuak Donostiako hamar liburudendak emandakoak izan dira, hainbat generotakoak dira, hala nola nobela eta poesia, eta adin desberdinetako pertsonentzat dira. 

Aurten, Literaktumek 50 gonbidatu dauzka eta gonbidatuek 54 jarduera ingurutan parte hartuko dute, literatura publiko guztiengana hurbildu nahian. Kultur zentroek, liburutegiek, liburudendek eta Donostiako beste gune batzuek parte hartuko dute jaialdian. 

Era berean, jardueraren berri emateko, gaur Dbuseko autobus guztiek Literaktum kartela daramate.